Kultura

Povodom Dana opštine Kotor u crkvi Svetog Pavla otvorena je izložba CRNOGORSKO ĆIRILSKO ŠTAMPARSTVO.

Povod je obilježavanje pet stotina dvadeset pet godina od štampanja „Oktoiha prvoglasnika" odnosno pet stotina godina od štampanja „Psaltira" i „Služabnika" – prvih knjiga Božidara Vukovića Podgoričanina.

Predsjednica kotorskog Ogranka Matice crnogorske Mileva Pejaković Vujošević kazala je da nije slučajno što je ova izložba nakon Podgorice i Sofije postavljena u Kotoru koji je ,,bio i ostao izvorište pisane riječi minulih epoha".

,,Jedan od prvih štampara bio je Kotoranin Andrija Paltašić koji je učio i naučio štamparski zanat u Veneciji. Dok je drugi značajni Kotorski štampar bio Jerolim Zagurović koji je u Veneciji 1569. osnovao svoju štampariju, a koja je nastavila rad znamenite ćirilske štamparije vojvode Božidara Vukovića Podgoričanina i njegovog sina Vićencija", navodi Pejaković Vujošević.

Ona je istakla podatak da su se prve štampane ćiriličke knjige iz štamparije Božidara Vukovića Podgoričanina donosile najviše u Kotor i da je jedan od nabavljača bio knjižar Lazar Brajinović.

,,Dvadesetčetiri izožene reprodukcije govore o značajnom segmentu kulture, obrazovanja i pismenosti. Kao najbolji svjedok i svjedočanstvo vremena u kojem je pismenost nastajala i opstajala", dodala je Pejaković Vujošević.

Opštinska sekretarka za kulturu, sport i društvene djelatnosti Marina Dulović podsjetila je da je jedan od najznačajnijih civilizacijskih dostignuća našeg naroda nastao samo nakon 40 godina od odkrića Gutembergove štamparije, kada se kod nas sa rukopisnog prešlo na štampano zapisivanje.

,,Zahvaljujići prvoj crnogorskoj štampariji i naprednim idejama oca i sina Ivana i Đurđa Crnojevića, štamparija je imala značajnu ulogu, na uspostavjanju opšteslovenske književne kulture, opredjeljujući uticaj na ustanovljenje i razvoj ćiriličnog štamparstva. Osnivanjem prve štamparije udaren je temelj duhovnom i kulturnom razvoju crnogorskg identiteta, a Oktoih postaje dijelić svemira kulture i trajnog obilježja na karti evropskog štamparstva”, kazala je između ostalog Dulović.

Izložbu je otvoro predsjednik Matice crnogorske Dragan Radulović.

,, Ova izložba se upravo vratila iz Sofije, povodom 150 godina obiježavanja bugarske Akademije nauka, bila je sastavni dio programa proslave. Podatak koji se malo zna je da je Jakov Krajkov prvi bugarski štampar, naslijedio jedan dio štamparije Vićenca Vukovića. U bugarskoj se u muzejima čuva 13 inkunabula iz štamparije Crnojevića i 43 knjige iz štamparije Božidara i Vinćenca Vukovića “, dodao je Radulović.

U muzičkom dijelu programa učestvovala je profesorka flaute Andrea Živković.

Organizatori su Matica crnogorska – Ogranak Kotor i Opština Kotor.

Program je vodila Jasna Jeknić.