Kultura

Međunarodni naučno-stručni skup "Miloš Milošević i kulturna tradicija Boke" u okviru "Neđelje arhiva" Državnog arhiva Crne Gore sa Cetinja održava se danas i sjutra u Crkvi Svetog Duha u kotorskom Starom gradu.

Kako je danas na otvaranju kazao Danilo Mrvaljević, v.d. direktora Državnog arhiva Crne Gore sa Cetinja, ovo je prvi međunarodni naučni skup u organizaciji ove institucije.

“Mislim da nije bilo boljeg načina nego da prvi skup pronosi ime Miloša Miloševića i da bude posvećen njemu” – ocjenjuje Mrvaljević.

Državni arhiv u okviru manifestacije “Neđelja arhiva” koja se, podsjeća, tradicionalno održava na teritoriji cijele države u cilju promocije arhivskog nasljeđa, arhivske građe i samog Državnog arhiva, realizuje svoju manifestaciju, a ove godine uz rekordan broj programa i aktivnosti, brojnih izložbi, promocija publikacija, prezentacija arhivske građe. Kao najznačajniji događaj manifestacije, ističe, organizovao je međunarodni naučno-stručni skup u Kotoru.

“Ličnost dr Miloša Miloševića i njegovo djelo široko su poznati naučnoj i stručnoj javnosti, kako kod nas, tako i na međunarodnom planu. Bio je admiral Bokeljske mornarice, a između ostalog, bio je naučnik, istoričar, arhivista i romanista, kao i svestrani umjetnik, pjesnik i muzičar. Veliki entuzijasta i poznavalac kulture i kulturnih prilika i jedan od najvećih intelektualaca svoga vremena na prostorima Crne Gore i Jugoslavije.

Svoj radni vijek primarno je posvetio arhivistici, dajući veliki doprinos teoriji i praksi. Arhivista je postao zaposlenjem u Državnom arhivu u Kotoru 1953. godine, a u penziju je otišao sa mjesta direktora Istorijskog arhiva Kotor 1985. godine. Naučno zvanje doktora istorijskih nauka stekao je izučavajući arhivske izvore u kotorskom Arhivu u periodu mletačke uprave u Boki” – navodi Mrvaljević.

Kao arhivista iz Crne Gore sa najvišim zvanjem u ovoj struci, dr Milošević je, navodi, dao veliki doprinos afirmaciji arhivske struke i na međunarodnom planu i pozicionirao je u važnim stručnim tijelima.

“Kao priznati naučni radnik, arhivista, romanista i teoretičar arhivistike bio je, pored ostalog, predstavnik Jugoslavije na Međunarodnom kongresu arhivista u Briselu, Madridu, Moskvi, Vašingtonu 1980. godine. U Londonu je izabran za predsjednika Sekcije profesionalnih arhivskih društava pri UNESCO-u. Objavio je 24 knjige i publikovao preko 230 naučnih radova. Među najznačajnijim Miloševićevim ostvarenjima su muzičke teme, portreti, studije iz književne i kulturne prošlosti, zbirke poezije Za ruke se držimo, Sam na palubi, obimna istorijska studija Pomorski trgovci, ratnici i mecene, Zbirka istorijskih zapisa iz prošlosti Boke Kotorske.

Sa Jelenom Antović priredio je fototipsko izdanje Statuta bratovštine Svetog Nikole mornara u Kotoru iz 1463. sa legatima iz 1807. koje je objavljeno 2009. godine povodom 12 vjekova Bokeljske mornarice i prenošenja moštiju Svetog Tripuna iz Carigrada u Kotor.

Dr Miloš Milošević dobitnik je Trinaestojulske nagrade, Ordena reda sa zlatnim vijencem, Ordena grada Republike Hrvatske, odlikovan je Redom Danice hrvatske s lentom i likom Katarine Zrinske. Dobitnik je nagrade Društva za proučavanje i unapređivanje pomorstva Jugoslavije, te brojnih drugih odlikovanja i priznanja” – kaže Mrvaljević.

Ovaj naučni skup, objašnjava, dio je projekta Državnog arhiva koji obuhvata i reizdanje knjige Miloša Miloševića “Pomorski trgovci, ratnici i mecene: studije o Boki Kotorskoj XV – XIX stoljeća”.

“Dio projekta koji se odnosi na reizdanje navedene knjige realizovan je 2022. godine. Promocija je održana pred brojnom publikom 11. novembra u Kotoru.

Projekat se realizuje u saradnji sa Opštinom Kotor koja je pomogla i objavljivanje ove knjige.

Državni arhiv će krajem ove godine, a najdalje početkom naredne, publikovati i radove sa ovog naučnog skupa” – poručuje Mrvaljević.

Predsjednik Opštine Kotor Vladimir Jokić ističe da je Miloš Milošević cijelo svoje intelektualno pregnuće posvetio Kotoru.

“Profesor Milošević je kroz svoj život mogao da izabere da živi bilo gdje drugo na svijetu i taj bilo koji drugi grad koji bi odabrao, sigurno bi bio jednako ponosan na njegov rad, djelo i njegove mogućnosti. Ipak, on je izabrao Kotor i cijeli svoj život i cijelo svoje intelegtualno i ljudsko pregnuće upravo posvetio ovom gradu, nauci i umjetnosti u ovom gradu. To je dokaz da veličina sredine ne određuje čovjeka, nego čovjek svojom veličinom odredi sredinu u kojoj živi. Danas, deceniju nakon njegove smrti, upravo je on uspio da u Kotor, u Arhiv u kojem je proveo cijeli svoj radni vijek, dovede ovakav međunarodni skup, da ono mjesto koje mu je odredilo radni vijek opet stavi u fokus crnogorske društvene i naučne zajednice, a da sve nas dovede do toga da se ponovo upitamo kako mi doprinosimo okruženju i gradu u kojem živimo.

Vjerujem da je ovo samo prvi korak u uspostavljanju tradicije ovakvog i sličnog okupljanja koje će nositi ime Miloša Miloševića, a siguran sam da je ovo samo još jedan podsticaj državi da obrati pažnju ono što sa sobom nosi Istorijski arhiv Kotor” – poručuje Jokić.

Naučni skup je otvorila Mirjana Maslovar, državna sekretarka u Ministarstvu kulture i medija Crne Gore.

“Arhivi i arhivska građa su najpouzdanija memorija jednog društva, hroničari vremena, društvenih zbivanja ljudi i zajednica na jednom prostoru. Nastale kroz slojevite društveno-istorijske procese, arhivska građa predstavlja ne samo memoriju društva i jedan od entiteta, već i izvor prvog reda u svakom naučno-istraživačkom radu pojedinca i institucije. Dobar način da se podsjetimo na veoma važnu funkciju arhiva i arhivske građe je upravo organizacija Neđelje arhiva i u okviru nje realizacija brojnih programa, prezentacija, naučnih i stručnih skupova” – kaže Maslovar.

Prema njenim riječima, bogati opus akademika Miloša Miloševića govori o arhivskoj djelatnosti, arhitekturi i istoriji Boke, razvoju Istorijskog arhiva u Kotoru, ali i vrijednostima naučno-istraživačkog rada za buduće generacije arhivista i naučnih pregalaca.

“Zaostavština Miloša Miloševića predstavlja istorijski praznik, arhivističkih, bibliotekarskih, prirodno-istorijskih, umjetničkih i muzeoloških radova, ali i veliki broj naučno-istraživačkih prilika. Miloš Milošević je osjećao i volio Boku, proučavao njenu tradiciju i tradicionalne vrijednosti Bokelja, bio aktivan u djelovanju Bokeljske mornarice, poznavalac ovog dijela nematerijalnog nasljeđa koje je zbog svojih izuzetnih univerzalnih vrijednosti upisano na Unesco reprezentativnu listu nematerijalne baštine svijeta.

Veliki intelektulac, svestran, obrazovan, jedinstvenog senzibiliteta, gotovo renesansna ličnost” – ističe Maslovar.

Dobrodošlicu prisutnima poželjela je Snežana Pejović, načelnica Istorijskog arhiva Kotor, ističući uvjerenje da će međunarodni naučni skup postati tradicionalan.

Podsjetimo, organizatori skupa su Državni arhiv, Opština Kotor i kotorske ustanove kulture, a na njemu će govoriti više od 30 ljudi od struke i nauke iz zemlje i inostranstva koji će javnosti predstaviti teme vezane za rad Miloša Miloševića, ali i Boku Kotorsku – njena dostignuća u domenu arhivistike, bibliotekarstva, muzeologije, pomorstva, istorije, zaštite kulturne baštine, umjetnosti i pjesništva.

Skupu su u Crkvi Svetog Duha prisustvovali Tatjana Kriještorac, sekretarka Sekretarijata za kulturu, sport i društvene djelatnosti Opštine Kotor, kao i brojni kulturni radnici i poslenici.

Tekst: Irena Mačić

Foto: Radio Kotor