Kultura

Novi festival u Kotoru “Tollite portas”, posvećen ranoj srednjovjekovnoj muzici, počeo je sinoć u katedrali Sv. Tripuna.
 
Održan je prvi od najavljenih pet koncerata pod nazivom "Anno Domini 1166." (Godine Gospodnje 1166.), kojim je predstavljena muzika iz dva kotorska rukopisa iz XII vijeka: Kotorskog misala i Kotorskog pontifikala. Pored njih izvedena su liturgijska djela iz XII vijeka,  koja su poput navedenih kotorskih, zapisani beneventanskom notacijom, i uz veliku vjerovatnoću, izvođeni u katedrali Sv. Tripuna u tom periodu.
 
Nastupio je ansambl Labyrinthus, pod vođstvom Danila Ryabchikova: solistkinje Jasmina Črnčić i Anastasija Bondareva  i članice hora Varvara Loyko, Tatiana Argal i Polina  Kryshen.
 
Kako su organizatori istakli, svi koncerti imaju za cilj u prvom redu da prikažu bogato muzičko nasljeđe Kotora i Crne Gore koje je, do sada, nažalost, nepoznato čak i stručnim licima u ovoj oblasti a “oživljavanjem” notnih zapisa možemo posmatrati Kotor, Boku, pa i cijelu Crnu Goru kroz širi kontekst mediteranskog srednjovjekovnog kulturnog nasljeđa.
 
“Ovo je prvi koncert našeg festivala Tollite portas koji se organizuje u ovoj katedrali. To je, možemo reći, jedan glazbeni oratorij ove katedrale našim dušama željnih lijepe umjetnosti, glazbe koja nas može prenijeti i ponijeti u neko drugo vrijeme i neko drugo mjesto. Večeras imamo neizmjernu radost i čast poslušati kompozicije na muzički tekst mise koji se izvodio prlikom posvete ove katedrale prije 850 godina”, kazao je, pozdravivši prisutne, osnivač i direktor Festivala don Robert Tonsati.
 
Istakao je da se ti zapisi nalaze u  dva muzička rukopisa, Kotorski Pontifikal i Kotorski misal koja više nisu u Kotoru, ali su dostupni zahvljujući naporima Hrvatskog nacionalnog vijeća i dr. Lenke Blechovà Čelebić.
 
“Njihova je zasluga što su ti rukopisi danas dostupni kao fakti. Ali rukopis kao rukopis traži veliko poznavanje paleografa, ali traži i poznavanje muzikologa. Upravo večeras, zahvaljujući muzikolozima koji su transkribirali note i zapise, mi ćemo moći duhom se prenijeti u 19. jun 1166. godine kada je biskup Maio sa brojnim biskupima i opatima posvetio katedralu Sv. Tripuna. Mislim da je ovaj naš mali, ali rekao bih vrlo slojevit i zanimljiv festival rane glazbe u Kotoru, nekako  najčasnije bilo započeti sa jednim ovakvim koncertom”, kazao je don Robert Tonsati sinoć u prepunoj katedrali.
 
Tollite portas /otvorite vrata/ antifona je Psalma 24 koja se pjevala u srednjem vijeku prilikom posvete crkve a ujedno je i jedna od najstarijih sačuvanih muzički notiranih kompozicija na području današnje Crne Gore.
Neka od djela, koja će publika imati priliku poslušati tokom Festivala, vjerovatno će biti izvedena prvi put u savremeno doba.
 
Drugi koncert planiran je 9. oktobra, pod nazivom ”Carmina Normana Regni Siciliae” srednjovjekovna muzika Kraljevine Sicilije XII vijeka, u izvođenju ansambla “Labyrinthus”.  Slijede:  12. oktobra “Judita” biblijska priča iz razdoblja hrvatske renesanse i ansambl “Dialogos”, 16. oktobra “Orientis splendor”  remek djela vizantijske muzike od XI do XV vijeka u izvođenju ansambla “Chronos”. Festival završava 19. oktobra koncertom pod nazivom ”Et in terra pax”, gdje će publika imati priliku da sluša meditativnu muziku za solo lautu venecijanske renesanse na solističkom koncertu Pola Kifera.
 
Festival “Tollite portas” organizuje Kotorska biskupija uz podršku Opštine Kotor kao generalnog pokrovitelja, te partnera Međunarodnog festivala KotorArt, Hrvatskog nacionalnog vijeća Crne Gore i Zajednice Italijana Crne Gore.
 
Tekst: Nataša Jotić
Foto: Radio Kotor