Kultura

Tekst: Sanja Čavor
Foto Radio Kotor

“Tollite portas” naziv je novog festivala u Kotoru koji će biti održan od 05. do 19. oktobra, a posvećen je ranoj, srednjovjekovnoj muzici.  
Kako je gostujući u jutarnjem magazinu “Grad” Radio Kotora danas kazao osnivač i direktor Festivala don Robert Tonsati, u planu je pet koncerata istaknutih umjetnika i ansambala, specijalizovanih za izvođenje rane muzike, mahom na originalnim instrumentima tog razdoblja. Biće predstavljena muzika srednjovjekovnog Kotora, kao i rana muzika Vizantije, Dalmacije, južne Italije i Venecije.

Svi koncerti počeće u 19 sati, a održavaće se u katedrali Svetog Tripuna. Ulaz je slobodan.

 “Koncert pod nazivom Venecija u Kotoru koji je održan krajem aprila ove godine u katedrali Sv. Tripuna bio je najavni događaj za festival koji nas očekuje tokom ovog mjeseca. Tada se kotorskoj publici predstavio Ivan Velikanov na orguljama, na staroj vrsti korneta, uz pjevače sa kojima je izveo program venecijanskih umjetnika koji su i za nas veoma važni, s obzirom na to da smo bili dio Mletačke Republike, a da je Venecija na ove prostore donijela bogato muzičko i kulturno stvaralaštvo. Koncert koji je bio pod pokroviteljstvom našeg partnera Kotor Art-a bio je uvertira, a u narednim oktobarskim danima uslijediće koncerti na kojima će biti izveden program, hronološki gledano, od najstarijih slojeva do renesansne muzike”, pojasnio je Tonsati.

Kako navodi, puno je simbolike u nazivu Festivala “Tollite portas” (podignite/otvorite vrata).

“Upućuje na redak iz jednog Psalma. To su biblijske pjesme i u Bibliji su se izvorno pratile uz žičani instrument koji se zvao Psalterij ili Psaltir. Postojale su u svom muzičkom obliku, a ne samo u tekstualnom od kako postoji bogoslužje. Taj Psalam se pjevao na posvećenju katedrale Sv.Tripuna 19. jula 1166. godine i ne samo da se pjevao, nego je i muzički notiran na adijastematski način, te predstavlja jedan od najstarijih zabilježenih muzičkih kompozicija sa područja današnje Crne Gore, isključivo vezana za naš grad i katedralu. Uz bogato muzičko nasljeđe koje donosi kroz vjekove, Kotor ima jedan sloj kojem je do danas najmanje posvećena pažnja. U pitanju je najstariji sloj muzičkog nasljeđa koji do danas nije ili je nedovoljno otkriven, a kome će ovoga puta biti posvećena dužna pažnja”, dodaje Tonsati.   

Prvi koncert pod nazivom Anno Domini 1166. (Godine Gospodnje 1166.), biće održan u subotu, 05. oktobra. Ansambl Labyrinthus predstaviće muziku iz dva kotorska rukopisa iz 12. vijeka: Kotorskog misala i Kotorskog pontifikala. Pored njih bice predstavljena i liturgijska djela iz italijanskih beneventanskih rukopisa 12. i 13. vijeka  koja je možda izvedena na posveti Katedrale Sv. Tripuna u Kotoru 1166. godine. Neka od djela će vjerovatno biti izvedena prvi put u moderno doba.

Drugi koncert planiran je za srijedu, 9. oktobar, pod nazivom Carmina Normana Regni Siciliae (Normanske pjesme kraljevstva Sicilije) gdje će biti predstavljena muzika 12. vijeka iz Normanskog kraljevstva Sicilije, perioda kada su južnom Italijom vladali normanski vladari vikinškog porijekla. Multietnički prostor Južne Italije s kojim je Kotor bio povezan u crkvenom crkvenom administrativnom smislu, poznat je po preplitanju različitih kultura i civilizacija (Grčka - Vizantija, Islam - Saraceni, Langobardi, Normani…).

Ansambl Dialogos, u subotu, 12. oktobra izvešće Juditu, biblijsku pripovijest iz razdoblja hrvatske renesanse.  Vođa ansambla, Katarina Livljanić, vokalna solistkinja i muzikološkinja, jedna je od istaknutijih međunarodnih stručnjaka za izvođenje gregorijanskog korala i srednjovjekovne liturgijske muzike. Ansambl će izvesti muzičko-scensku dramu po tekstu Marka Marulica iz 1521. godine uz muzičke rekonstrukcije Katarine Livljanić rađene na temelju gregorijanskog korala, glagoljaškog pjevanja, te dalmatinskih i italijanskih muzičkih izvora koji korespondiraju istorijskom i geografskom kontekstu nastanka originalnog teksta i evociraju srednjovjekovna liturgijska dramska skazanja i prenja.
Ansambl “Chronos” 16. oktobra na koncertu pod nazivom Orientis splendor (Sjaj Istoka) predstaviće program zasnovan na muzici predosmanske Vizantije i njenih susjednih zemalja. Izvodiće se Vizantijska muzika od 11. do 15. vijeka, kao i muzika s područja današnje Srbije.

Festival završava koncertom pod nazivom Et in terra pax (I na zemlji mir), 19. oktobra gdje će publika imati priliku da sluša meditativnu muziku za solo lautu venecijanske renesanse na solističkom koncertu Pola Kifera.

Festival “Tollite portas” organizuje Kotorska biskupija uz podršku Opštine Kotor kao generalnog pokrovitelja, te partnera Međunarodnog festivala KotorArt, HNV CG i Zajednice Italijana Crne Gore.