Kultura

Tekst: Biljana Marković

Foto: Radio Kotor / B.M.

“U kontektu Istočne Evrope kulturne politike ne mogu se razumjeti bez uvida u nasljeđe državnog socijalizma, koji nije nužno prekinuo proces modernizacije, ali ga je sprovodio intezivno i u skladu sa vlastitom logikom. Ministarstvo doprinosi profesionalizaciji sektora, unaprijeđuje strateško planiranje i podstiče međunarodnu saradnju. Ovi mehanizmi omogućavaju stvaranje održivih kulturnih modela, veću uključenost nezavisne scene, razvoj publike i inovativne pristupe zaštiti i promociji kulturne baštine.”, saopštila je ministarka kulture i medija dr Tamara Vujović.

Obraćajući se danas učesnicima na drugoj sesiji Međunarodne konferencije “Kulturni razvoj i budućnost kulturne politike” (ARSUM25), koja se održava u Kreativnom habu u Kotoru, naznačila je da su se okupili da zajednički promisle o složenim procesima koji oblikuju suvremeni kultrurni ambijent našeg regiona-prostor u kome se ukrštaju nasljeđe socijalističke modernizacije, izazovi digitalne političke ekonomije, evropske integracije, tenzije između institucionlane i civilne kulture, kao i konkretne dileme kult prakse uključujući javne politike u oblasti dizajna pristupačnosti kulture i kulturne diplomatije.

“Analiza kulturnih politika, naročito u istočno-evropskom kontekstu, bez suočavanja sa činjenicom da je kultura u svim svojim oblicima neodoljivo vezana za društvene i političke tokove koji je stavaraju, potiskuju, ili transformišu”, kazala je dr Vujović.

Takva povezanost kulture i politike nije, kazala je, bila ekskluzivna privilegija socijalističkih sistema. Iako su ti sitemi često činili okvir u kojem je kulturna produkcija bila institucionalno vrlo organizovana i ideološki profilisana, ni tzv. zapadna tržišta nisu ostala imuna na slične procese.

“Naprotiv, ono što se u nekim kontekstima činilo kao slobodno kulturno tržište, bio je zapravo prostor fino kalibrisanih pritisaka, gdje su takođe moć, kapital i politika određivali šta će postati vidljivo, a šta priznato. Uloga Ministartstva kulture Crne Gore u ovom smislu je presudna, ne samo kao administrativnog sprovodioca, već kao aktivnog medijatora između lokalnog iskustva, evropskih tokova, između strukture i slobode, između politike i kulture u njenom najširem životnom smislu”, poručila je ministarka Vujović.

Ona je ocjenila da u ovom smislu konferencija pruža dragocjen prostor za kritičko preispitivanje kako izgledaju savremeni oblici kulturne politike, na koji način institucionalna kultura može koegzistirati, ili se nadopunjavati sa društvenim angažmanom i inovativnim praksama, kako kulturne institucije mogu odgovoriti na zahtjeve javnosti, a da pritom očuvaju profesionalne standarde.

“Ova pitanja ne ostaju u domenu teorijske refleksije, već nas vode ka vrlo konkretnim slučajevima kulturne prakse. Konačno, ne smijemo zaboraviti međunarodnju dimenziju kulturnih politika, njihovu ulogu u savremenim oblicima kulturne diplomatije, izgradnje regionalnih i evropskih mreža i kreiranju zajedničkog evropskog kulturnog prostora”, navela je između ostalog dr Vujović.

Na drugoj sesiji danas je učestvovala i dr Ana Žuvela-istraživačica na Odjeljenju za kulturu i komunikacije na Institutu za razvoj i međunarodne odnose (IRMO, Zagreb).

Pod nazivom “U potrazi za kreiranjem emancipatorske kulturne politike u zemljama u tranziciji” dr Žuvela govorila je o potrebi za transformacijom politike u opšte dobro, koja bi imala za cilj podsticanje dublje međusobne povezanosti između kulturnog sektora, kulturnih agencija, aktera i donosilaca odluka. U izjavi za Radio Kotor precizirala je čime se zapravo bavi u svom radu.

“Moj rad se odnosi na temu emancipatorske kulturne politike u tranzicijskim zemljama i u radu ću se baviti zapravo crnogorkom kulturnom politikom i kako se ona artikuliše kroz regulativni okvir, posebno kroz Zakon o kulturi najavljene izmjene tog zakona koje je najavilo vaše Ministarstvo kulture i medija. U tom kontekstu staviću i tipološki pozicionirati crnorsku kulturnu politiku u širi krug tranzicijskih zemalja koje prolaze kroz izvjesne transformacije u njihovom kulturnom razvoju, te vidjeti koje su perspektive za dalji napredak”, kazala nam je dr Žuvela.

Sesiju je moderirala mr Nataša Kraljević. Konferenciju, koja se još danas održava u Kotoru, organizuje Univerzitet “Mediteran” Podgorica, u partnerstvu sa časopisom “Cultural Trends” iz Velike Britanije, uz podršku Ministarstva kulture i medija i Ministarstva prosvjete, nauke i inovacija.