Kultura

Međunarodni festival KotorArt organizuje dvodnevni program Pjaca od knjige, 15. i 16. jula, u Kreativnom Habu u Kotoru, sa početkom u 21 čas i 30 minuta.

Prvog dana publiku očekuje okrugli sto sa temom 100 godina od smrti Franca Kafke. Učesnici okruglog stola su Pavle Milenković, sociolog i Biljana Pajić, germanistkinja, dok je moderatkorka Maja Mrđenović, teatrološkinja i pozorišna kritičarka.

Kafkin roman Proces jedno od najneobičnijih i najčuvenijih djela svjetske književnosti, za koje se često kaže da, sa svojom frustrirajućom neprozirnošću i zavodljivom dvosmislenošću, predstavlja šifru savremene egzistencije. Pridjev kafkijanski, koji se odomaćio za Kafkin samosvojan i osebujan književni svijet – svijet pojedinca u sredini koja se upravlja po nekom nepoznatom, naoko alogičnom mehanizmu, kao u nekom mučnom snu – par ekselans je odlika (i) naše aktuelne svakodnevice. Deformisani svijet koji Kafka kreira očigledno ne može biti doslovno stvaran, ali je izuzetno stvarno ono što se u tom svijetu događa s ljudima, njihovim osjećanjima, mislima i sudbinama. U tom smislu, paradoksalno, u apsurdnom kontekstu, Kafka može biti shvaćen i kao najveći realista među pripovjedačima: iza sve njegove imanentne zagonetnosti slutimo jednostavne i nedvojbene istine. Šta se sve sliva u sveprisutnu mòru koja nas steže, koči, i pretvara u mehanizovane, egoistične, kukavičke marionete, neosjetljive u svojoj nesposobnosti za čuđenje? Na koje načine Proces, poput bolno zasljepljujuće svjetlosti, kontinuirano pogađa nečistu savjest čovječanstva i djeluje kao „sjekira za zaleđeno more u nama“?

Drugog dana Pjace od knjige, Festival organizuje okrugli sto sa temom 100 godina od objavljivanja knjige Čarobni brijeg Tomasa Mana. Učesnice okruglog stola su Nataša Anđelković, naučna saradnica, Institut za književnost i umetnost, Beograd i Jelena Knežević, docentkinja za oblast njemačke književnosti, Univerzitet Crne Gore. Moderatorka događaja je Jasmina Bajo, filološkinja.

Čarobni brijeg je jedan od najvećih romana njemačke i svjetske književnosti. Autor ne oslikava samo specifični duh vremena, dekadenciju evropske građanske klase prvih decenija 20. vijeka, već čini i modernistički napor da čitavu jednu tradiciju, i književnu i kulturnu, razobliči upravo putem obrazaca koji stoje u njenoj osnovi. Roman bilježi duh predratne Evrope i bolesti savremenog svijeta, koje su i danas više nego aktuelne: izolaciju, masovne epidemije, nevolje napretka i industrijsko otuđenje. O tome zašto nam je dijaloško sučeljavanje s drugima i sa sobom danas potrebnije nego ikad prije i zašto je karnevalsko izvrtanje i preokretanje ustaljenog poretka nužno za otrežnjenje i saznavanje istine razgovaraćemo na tragu karnevalskog osjećanja svijeta u Čarobnom brijegu. Man pokreće pitanja o ljubavi, gubitku, vremenu, o tome što znači biti ostvarena osoba u svijetu i što znači suočiti se sa smrću. Upravo ovaj pojam bolesti i smrti kao neophodnog puta ka znanju, zdravlju i životu čini Čarobni brijeg univerzalnim romanom. Univerzalnost ovog romana, između ostalog, svjedoče i neka vrsta poređenja tadašnje atmosfere u Evropi pred početak Velikog rata i danas, kao i poređenje sadašnje svjetske elite i ondašnje elite, gdje se i u jednom i u drugom vremenu povlašćeni susreću upravo u Davosu.

Moderatorka prve večeri i urednica cjelokupne Pjace od knjige je Maja Mrđenović, teatrološkinja i pozorišna kritičarka koja je diplomirala na katedri za Opštu književnost i teoriju književnosti Filološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu, gdje je i odbranila i master rad, dok je zvanje magistra pozorišne produkcije stekla na Fakultetu dramskih umjetnosti Cetinje. Doktorantkinja je na završnoj godini Doktorskih naučnih studija teorije dramskih umetnosti, medija i kulture Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu. Bila je saradnica u nastavi na Fakultetu za crnogorski jezik i književnost na Cetinju, pozorišna kritičarka crnogorskog dnevnog lista Pobjeda, članica redakcije i saradnica crnogorskog časopisa za pozorište, kulturu i izvedbene umjetnosti Gest, urednica Teorijskog programa i moderatorka razgovora o predstavama Kotorskog festivala pozorišta za djecu. Jedna je od osnivačica i urednica elektronskog pozorišnog časopisa Peripetija.me. Autorka je knjige Pola porcije u pola cijene: Pozorište za djecu i mlade u Crnoj Gori (2019). U Crnoj Gori i regionu bila je voditeljka razgovora o predstavama, selektorka i članica žirija na nekoliko pozorišnih festivala, medijatorka brojnih okruglih stolova i konferencija. Članica je Udruženja pozorišnih kritičara i teatrologa Crne Gore.

Međunarodni festival KotorArt održava se 23. put, od 13. jula do 14. avgusta uz pokroviteljstvo Uneska, Ministarstva kulture i medija i Opštine Kotor, podršku Evropske unije, zlatnog sponzora Coca-Cole, kao i podršku drugih značajnih sponzora i široke mreže partnera iz zemlje i inostranstva. Dodatne informacije o planiranim programima festivala mogu se pronaći na internet stranici Festivala www.kotor.art i na društvenim mrežama preko stranica festivala @kotorart i preko #kotorart.