Kultura

Povodom 130 godina od rođenja Miloša Crnjanskog i 200. godišnjice rođenja Stefana Mitrova Ljubiše, u organizaciji Kuturnog centra ,,Nikola Đurković'' Kotor, Gradske biblioteke i čitaonice, sinoć je multimedijalnoj sali Kulturnog centra održano predavanje dr Milijane Kandić Simonović pod nazivom ,,Boka u očima Ljubiše i Crnjanskog“.
 
Kandić Simonović za Radio Kotor pojašnjava da je ovo veče organizovano u formi susreta ta dva pisca, što nije očekivano, s obzirom na to kakvim su se temama bavili, kojim su stilom pisali i kojim su epohama pripadali.
 
,,Ako uzmemo u obzir to da su se obojica u nekom trenutku svog rada bavili Bokom, onda je to tačka njihovog spajanja, što je sa književno-teorijskog i istraživačkog aspekta, veoma značajna. Djelo Miloša Crnjanskog Boka Kotorska zapravo je turistički tekst koji je objavio 1928. godine, dok je tekst Boka, Ljubiša  napisao 1875. godine. Pokušala sam da pronađem zajedničke karakteristike i čini mi se da sam ih pronašla u onome što Boka, kao specifično prirodno, geografsko, istorijsko, kulturno okruženje, nudi, a isto tako težnja je da skrenemo pažnju na različitosti koje su odlika individualnosti, ali i određenih poetičkih dominanti realizma sa jedne i avangarde sa druge strane kojoj pripada Crnjanski”, objašnjava Kandić Simonović.
 
Crnjanski Boku, dodaje, vidi na specifičan način.
 
,,On obožava more i vodu uopšte i to je jedna velika tema u njegovom cjelokupnom književnom stvaralaštvu. Skoro je prirodno Boka bila ta tačka u kojoj je on pronalazio otjelotvorenje svih svojih poetskih imaginacija. Sa druge strane, Boka Kotorska je dio onog mora koje je zajednička država 1918. godine dobila. Ako imamo na umu da je Crnjanski sumatraista, a sumatraizam označava postojanje cjelovite energije za cijelu planetu, onda je za njega Boka dio univerzalnog svjetskog mora sa jedne, a sa druge strane nešto specifično i posebno što se u opisima i slikama Boke dobro vidi”, kaže  Kandić Simonović.
 
Za razliku od Crnjanskog, ističe, Mitrov Ljubiša kreće sa druge polazne tačke.
 
,,On piše revezibilni metatekst i stavlja ga na početak svoje zbirke Pripovjesti crnogorske i primorske. Kao da tim tekstom mapira prostor gdje će se dešavati njegove pripovjetke, da spoji ono što je objektivno i stvarno sa onim što je imaginarno, a proisteklo iz stvarnog”, kaže naša sagovornica.
 
Podsjetimo, dr Milijana Kandić Simonović rođena je u Kotoru, gdje je završila osnovnu i srednju školu. Studije književnosti na Filološkom fakultetu u Beogradu i istorije umjetnosti na Filozofskom fakultetu u Beogradu je upisala 1988. Magistrirala je, a potom, 2016. godine i doktorirala nauku o književnosti na polju odnosa poezije i slikarstva. Objavila je dvije monografije iz naučne oblasti intermedijalnih istraživanja, kao i više naučnih i stručnih radova. Nakon višegodišnjeg metodičkog iskustva na matičnom fakultetu, trenutno radi kao profesor na katedri za slavistiku Filološkog fakulteta Univerziteta u Lođu u Poljskoj”.
 
Tekst i foto: Tamara Vuković