Kultura

Juče je u galeriji Pomorskog muzeja Crne Gore Kotor uz podršku  Ministarstva kulture Crne Gore i u saradnji sa Muzejom grada Trsta otvorena izložba “Dvije domovine Evgenija Popovića”, autora dr Slavka Burzanovića.

Kako su kazali, izložbom se afirmiše i javnosti približava djelatnost Evgenija Popovića, ličnosti koja je dala značajan doprinos razvoju političkih, kulturnih i ekonomskih veza Kraljevine Italije i Knjaževine, odnosno Kraljevine Crne Gore.

Izložbu prati katalog i kratak film o životu i radu istaknutog crnogorskog diplomate Evgenija Popovića.

“Procesi nacionalnog oslobođenja i ujedinjenja Crne Gore i Italije, čije su se najznačajnije etape odigrale tokom druge polovine 19. vijeka, dešavali su se na geografski i geopolitički istim prostorima, nerjetko se međusobno preplitali, izazivajući uzajamne simpatije i poštovanje Italijana i Crnogoraca. Od vjenčanja Jelene Petrović Njegoš i italijanskog prestolonaslednika Crnu Goru i Italiju vezivali su dinastički odnosi. Tokom prve decenije 20. vijeka između dvije zemlje uspostavljene su i  snažne ekonomske i kulturne veze. U sve ove procese neobično je bila involvirana ličnost italijanskog državljanina, porijeklom iz Boke Kotorske Evgenija Popović” – kaže direktor Pomorskog muzeja Andro Radulović.

Prema njegovim riječima, Evgenije je dao nemjerljiv doprinos prijateljskim odnosima Crne Gore i Italije.

“Borio se za ujedninjenje Italije, bio ratni izvještač sa ratišta u Hercegovini i Crnoj Gori. Decenijama je promovisao crnogorske interese u Italiji. Knjaz Nikola mu je, kao drugu iz školskih dana, povjeravao više odgovornih dužnosti. Popović je od 1897. do 1917. g. bio konzul i generalni konzul u Rimu, a od 1917. do 1919. premijer i ministar inostranih djela u crnogorskoj vladi u egzilu” – priča Radulović.

Izložbu je otvorio predstavnik Ministarstva vanjskih poslova, ambasador Vladimir Radulović.

“Ova izložba bi mogla ili morala da nam posluži kao memento na važne i u prevodu ili negdje drugdje u tamnim vilajetima našeg nemara i neznanja izgubljene djelove vlastite istorije i sjećanja, ali i kao jedno od posljednjih zvona upozorenja koje, kao što kaže veliki pisac “ako nismo znali, zvoni za nama”- navodi Radulović.

Kako kaže, priča o Evgeniju Popoviću je priča o svijetu političkih ideja, romantičarskim zanosima o slobodi i pokretima nacionalnog oslobođenja i ujedinjenja, raspadu velikih carstava, nastanku, pa potom i ponovnom nestanku velike utopije južnoslovenstva, državnim nacionalnim identitetima.

“I naravno kao i uvijek štorija o ličnostima, o živim ljudima, njihovim snovima, zanosima, uvjerenjima, njihovim posrtanjima i padovima. A bez takvih kao što su baš ovaj crnogorski znalac, Garibaldinac i Danteovac istovremeno, živjeli ispred svog vremena, bez njih bi naša istorija i naša sadašnjost izgledali vjerovatno drugačije i siromašnije” – poručuje Radulović.

Evgenije Popović je rođen u porodici iseljenika iz Boke koji su zahvaljujući pomorstvu i trgovini stekli veliki ugled i imovinu u Trstu. Publicističku i političku aktivnost počinje veoma mlad. Bio je Garibaldijev prijatelj i saborac u borbi za ujedinjenje Italije.

“Ovaj dio njegove biografije ili njegove djelatnosti koji pomalo izmiče ili do sada je izmicao javnosti, odnosi se na doprinos koji je dao Crnoj Gori na kulturnom i na ekonomskom planu. Kada pogledate njegovu korespodenciju koja podrazumjeva hiljade i hiljade pisama, i veliki broj akata nastalih u radu u institucijama u kojima je radio, onda se može vidjeti da nema nijedne značajnije ličnosti iz italijanskog ekonomskog i kulturnog života sa kojim nije bio u komunikaciji. U onoj mjeri u kojoj se budemo njime bavili spoznaćemo bolje sebe i mnogo toga o našoj prošlosti” – ističe autor.

Prema njegovim riječima, poseban je odnos Evgenija sa Bokom Kotorskom.

“Kad je Kotor u pitanju i Boka Kotorska onda ta dimenzija je posebna. Kao u kakvoj vremenskoj kapsuli ostavštine Evgenija Popovića sačuvana su brojna dokumenta i svjedočanstva koja govore o koloniji Bokelja koja se od kraja 18. vijeka i tokom 19. vijeka iseljavala, zbog ekonomskih razloga odlazila u Trst i tamo doživjela jedan nevjerovatan ekonomski procvat, ostajući vezana za Boku Kotorsku. Izučavajući i baveći se Evgenijom i njegovom ostavštinom imamo još puno toga da naučimo i saznamo” – zaključujeBurzanović.

Izložbu “Dvije domovine Evgenija Popovića”, autora dr Slavka Burzanovića u galeriji Pomorskog muzeja svi zainteresovani mogu pogledati u narednih mjesec dana.