Kultura

Prošle godine Nevladina organizacija “Expeditio” završila je istraživanje  “Organizacije u oblasti kulturne baštine u Crnoj Gori: analiza stanja, potreba i uslova za razvoj”.

Kako za Radio Kotor navodi arhitektica Tatjana Rajić, istraživanje je realizovano od decembra 2020. do novembra 2021. godine, a nastalo je u okviru projekta odobrenog na javnom konkursu „Razvijajmo kulturne navike!“ Ministarstva prosvjete, nauke, kulture i sporta Crne Gore.

“Izvjesno je da institucije kulture ne mogu biti jedine koje se brinu i čuvaju kulturnu baštinu, pa je dugoročni cilj naših nastojanja i ovog projekta stvaranje uslova za razvoj organizacija civilnog sektora koje se bave kulturnim nasljeđem u Crnoj Gori”, kaže Rajić.

Podsticaj ovom projektu, navodi ona, bila je činjanica da sveobuhvatno istraživanje organizacija koje se bave kulturnom baštinom, a koje podrazumijeva analizu njihovih potreba, problema sa kojim se suočavaju i kapacita kojima raspolažu, trenutno ne postoji u Crnoj Gori.

“Na drugoj strani, takva istraživanja i analize preduslov su za kreiranje budućih politika, strategija, mjera i aktivnosti”,  objašnjava Rajić.

Prema njenim riječima, pod organizacijama koje se bave kulturnom baštinom, prilikom istraživanja, podrazumijevali su:  domaće i strane nevladine organizacije u Crnoj Gori, domaće i strane fondacije, ostale tipove udruženja, poput, neformalnih grupa građana koje se nisu registrovale, ali imaju neke aktivnosti na polju kulturne baštine i strukovna udruženja.

“Oblasti koje te organizacije pokrivaju su veoma raznovrsne. Od tradicionalnih zanata, vještina, materijala, promocije i popularizacije kulturne baštine, sprovođenjem i učešćem u nekim istraživanjima koja se bave kulturnom baštinom, edukacijom stanovništva, organizacijom seminara, tribina itd”, pojasnila objašnjava Rajić.

Istraživanje je, ističe, pokrivalo cijelu teritoriju Crne Gore.

U prvoj fazi projekta, kroz kabinetsko istraživanje, kreirana je sveobuhvatna elektronska baza kontakata koji su korišćeni za sprovođenje istraživanja i buduću komunikaciju sa zainteresovanim stranama.

Paralelno sa ovim procesom identifikacije potencijalnih učesnika/ca u istraživanju, saradnički tim projekta koji su činili dr Predrag Cvetičanin (sociolog kulture i rukovodilac istraživanja), Aleksandra Kapetanović (arhitektica konzervator), Tatjana Rajić (arhitektica), Biljana Gligorić (arhitektica), dr Tatjana Koprivica (istoričarka umjetnosti) i Sonja Dragović (arhitektica i istraživačica u oblasti politika urbanog razvoja) pripremio je, kroz seriju online sastanaka, anketni upitnik, vodič za polu-strukturisane intervjue i vodič za fokus-grupne intervjue.

“U procesu prikupljanja informacija i sprovođenja ankete značajnu pomoć imali smo od Tee Mandić, učenice Gimnazije Slobodan Škerović. Imajući u vidu različite okolnosti djelovanja, kao i različite ciljeve organizacija koje se bave kulturnom baštinom, te građana/ki organizovanih u neformalne grupe, pripremljene su četiri različite verzije anketnog upitnika, koje su korišćene za online anketiranje”, naglasila je Rajić.

Prvi i najobimniji anketni upitnik, kaže, pripremljen je za nevladine organizacije kojima je kulturna baština primarna oblast delovanja. Drugi je bio namijenjen organizacijama čija je osnova djelovanja vezana za druge oblasti, npr. za institucionalno i vaninstitucionalno obrazovanje, zaštitu i promovisanje ljudskih i manjinskih prava, društvenu brigu o djeci i mladima, razvoj civilnog društva ili zaštitu životne sredine, ali se u nekom segmentu bave i kulturnom baštinom. Treći upitnik je razvijen za strukovna udruženja onih koji se bave kulturnim nasljeđem, a četvrti za neformalne grupe građana koje djeluju u ovom sektoru.

Posljednji, terenski segment istraživanja uključivao je održavanje tri fokus-grupna intervjua.

U novembru 2021. održane su tri fokus grupe pod nazivom “Izazovi i preporuke organizacija u oblasti kulturne baštine u Crnoj Gori” u kojima je uzelo učešće 12 predstavnika/ca udruženja sa teritorije Crne Gore. Na fokus grupama razgovaralo se o dvije centralne teme: (1) koji su to specifični problemi koji ometaju rad organizacija koje se bave kulturnom baštinom u Crnoj Gori, kao i oni koji spriječavaju razvoj sistema zaštite kulturne baštine u Crnoj Gori; i (2) koje bi bile preporuke za poboljšanje stanja na oba nivoa: kako za unaprijeđenje rada organizacija koje se bave kulturnom baštinom, tako i za unapređenje cijelog sistema zaštite kulturne baštine u Crnoj Gori.

“Nadamo se da će rezultati ovog istraživanja predstavljati polazište za donošenje budućih strateških odluka posredstvom strateških dokumenata na lokalnom i nacionalnom nivou. U tom smislu, dokument je od značaja, ne samo za organizacije koje su predmet istraživanja, već i za kompletan sektor kulturne baštine i kulture u Crnoj Gori uopšte. Očekujemo da će jedno ovako sveobuhvatno istraživanje sa utvrđenom metodologijom postati polazni dokument koji će se u budućnosti redovno ažurirati i na taj način uvijek pružati dovoljno svrsishodnih informacija za razvoj sektora kulturne baštine u Crnoj Gori”, poručila je Rajić.