Kultura

Teatrografska izložba “Crnogorska pozorišna povijest” i promocija specijalnog broja časopisa “Pozorište”, čiji je sadržaj u cjelosti posvećen viševjekovnoj pozorišnoj tradiciji Kotora, održani su danas u Atrijumu Kulturnog centra „Nikola Đurković“.

O značaju postavke koju čine trinaest panoa i časopis “Pozorište” govorile su dramske umjetnice Tihana Ćulafić i Marija Sarap i autorka izložbe i urednica u okviru „Nikšićke kulturne scene“ Slavojka Marojević.

Prisutne je na samom početku pozdravila Tatjana Miljenović, direktorica JU Kulturni centar “Nikola Đurković” Kotor, institucije kulture koja je bila uključena u pomenuta dva projekta.

“Izložba je posvećena razvoju pozorišta u Crnoj Gori i to je duga tradicija na koju smo posebno ponosni. Živimo u gradu u kome još uvijek postoji zgrada starog pozorišta koje je 1808. godine od tadašnjih francuskih vlasti data dekretom gradu Kotoru da se oformi profesionalno pozorište. Nažalost, danas tog profesionalnog pozorišta više nema, nakon godina kada su se ljudi diletanti bavili pozorištem. Jedno vrijeme je postojalo narodno pozorište u Kotoru koje je bilo uvijek u samom vrhu pozorišta na bivšim jugoslovenskim prostorima. Kotor i danas važi kao grad u kome je osnovano drugo najstarije pozorište na južnoslovenskim prostorima” – kaže Miljenović.

Projekat “Crnogorska pozorišna povijest kroz vjekove“ koncipiran je kao izložba, u formi ilustrativno-narativnovog karaktera. Prikupljena izvorna, dokumentarna građa metodom odabira, u savremenoj grafičko-dizajnerskoj tehnici, prezentovana je na 13 panoa. Od tog broja, 12 panoa, fotografijom, dokumentima i propratnim tekstom ilustrustruju razvoj dramske umjetnosti u opštinama: Nikšić, Cetinje, Podgorica (istorija i produkcija dva pozorišta: CNP i Gradsko pozorište), Kotor, Budva, Bar, Tivat, Pljevlja, Bijelo Polje, Berane i Herceg Novi. Naslovni – 13-ti pano je centralni, na kojem je prezentovana crnogorska pozorišna povijest – navodi se, između ostalog, u najavi ovog događaja.

Sarap ističe da je 64. izdanje časopisa “Pozorište” posvećeno Kotoru i Kulturnom centru “Nikola Đurković” Kotor.

“Ono što bi se nazvalo inicijacijom za monografiju, odnosno stručno štivo, jeste ono što zaslužuje ne samo Kulturni centar kao institucija kulture, nego kao pozorište koje je postojalo znamo od kojih vremena i na koji način se pronosilo to pozorište ovim gradom. Smatram da je ovo svojevrstan doprinos ne samo kulturi, već gradu uopšte. I ovaj časopis treba da ima i svoju dopunu i možda reprint izdanje, zahvaljujući entuzijazmu moje prijateljice koja je objedinila tekstove na kojima je radila godinama, susreći se sa svim onim što se događalo u Kotoru, ne samo u istorijskom diskursu koji je svakako obrađen od samog početka do današnjih dana. U časopis smo uvrstili i neke novije trendove” – navodi Sarap.

Ona objašnjava i koji se tekstovi nalaze u specijalnom izdanju časopisa “Pozorište”. Opisani su, između ostalog: gramatikalna škola, Narodno pozorište, tzv. “crkveni teatar”, “Roditeljski dom”, zatim Kulturni centar “Nikola Đurković” Kotor, Kotorski festival pozorišta za djecu, Festival Teuta, tradicionalne kotorske karnevalske fešte.

Hronološki prikaz Festivala Teuta, koji je trajao tri godine (svoje posljednje izdanje doživio 2010. godine) predstavila je Ćulafić, koja je i sama bila učesnica Festivala.

“Festival Teuta nastao je kao ideja iz pozorišnog spektakla koji smo napravili na otvaranju Festivala internacionalnog alternativnog teatra 2007. godine, koprodukcija Kulturnog centra Nikola Đurković  i festivala Fiat u Risnu” – kaže Ćulafić.

Ona navodi da je Festival Teuta u ljeto 2010. godine imao svoje jednodnevno izdanje na Gospi od Škrpjela.

Marojević ističe da je ovogodišnje izdanje Kotorskog festivala pozorišta za djecu potvrda teze da je pozorište žilavo i da opstaje uprkos veoma teškim okolnostima.

“Kultura sjećanja je civilizacijski kod svakog pojedinca i društva. Kultura sjećanja je posebno važna kada je u pitanju pozorište iz dva razloga. S jedne strane programski stvaraoci i zaljubljenici u pozorište dobro znaju - pozorište je efermna umjetnost i traje onoliko koliko traje glumac na sceni. Onoga trenutka kada glumac sa scene ode, svjetla se ugase. Drugo izvođenje jednog istog komada i dramskog naslova ima sasvim drugačiji doživljaj na nekoj drugoj sceni i zbog toga je jako važno postojanje izdavačke djelatnosti” – ocjenjuje ona i navodi da u Crnoj Gori još uvijek ne postoji pozorišni institut ili pozorišni muzej koji bi se time bavio.

Ona je iskazala žal što Kotor nema svoje pozorište u institucionalnom smislu.

“I ona krilatica kaže: Ako hoćete da upoznate jedan grad, upoznajte njegovo pozorište. Kotor ima čime da se diči, ima Kulturni centar koji se bavi pozorištem, ali mu ono nedostaje u institucionalnom smislu” – ocjenjuje Marojević.

Projekat Crnogorska pozorišna povijest, Izdavačka djelatnost Nikšićkog pozorišta realizovana je uz podršku Ministarstva kulture Crne Gore. Dizajn postavke je djelo akademskog slikara Darka Musića, a grafičku obradu rukopisa i fotografija potpisao je Ranko Radulović. 

Izložba je osim u matičnom pozorištu do sada održana u: Bijelom Polju, Pljevljima, Baru i Tivtu. U Kotoru će biti otvorena do 7. jula u Staklenoj galeriji Kulturnog centra.

Organizator ovog događaja, kojem su prisustvovali predsjednik Opštine Kotor Željko Aprcović i sekretarka Sekretarijata za kulturu, sport i društvene djelatnosti Marina Dulović, je Kulturni centar „Nikola Đurković“ Kotor uz podršku Opštine Kotor.