Kultura

Promocija knjige “Izabrana pisma književnika iz Arhivske zbirke Joce Vujića u Univerzitetskoj biblioteci Svetozar Marković Beograd” održana je sinoć u multimedijalnoj sali Kulturnog centra “Nikola Đurković” u Kotoru.

Prisutne je na samom početku pozdravila Marija Starčević, rukovoditeljka Gradske biblioteke i čitaonice Kotor.

O knjizi, te o darodavcu Joci Vujiću, koji je između ostalog bio kolekcionar, govorila je autorka dr Tatjana Brzulović Stanisavljević.

“Ova arhivska zbirka je 2014. godine proglašena za kulturno blago od velikog značaja, uključujući i njegovu posebnu biblioteku koja broji oko 10 hiljada naslova, a koja ima brojne knjige s početka 11. i 14. vijeka, te brojne knjige koje su danas rariteti” – kaže Brzulović Stanisavljević.

Prema njenim riječima, Arhivska zbirka broji 2.965 dokumenata, a vremenski raspon zbirke je od 1581. do 1918. godine.

U zbirci se, navodi Brzulović Stanisavljević, nalaze pisma, kopije pisama, telegram, dopisnice, književni sastavi.

“Pisana je na tri pisma i 13 jezika: ćirilica, latinica i arapsko pismo, a od jezika: srpski, ruski, latinski, mađarski, italijanski, francuski, njemački, gotica, vlaški, rumunski, slaveno-serbski” – objašnjava Brzulović Stanisavljević.

Ona ističe da su dokumenta razvrstana tematski u četiri grupe.

“Najstariji dokument je iz 1581. godine. To je Hristova geneologija. Ona je na gotici, ilustrovana i zbog svoje veličine ona je u obliku svitka, smeštena zasebno. Ostatak arhivske zbirke smješteno je u 13 arhivskih kutija. Prva grupa dokumenata broji pisma i kopije pisama iz perioda 17. i 18. vijeka. U toj grupi nalazi se oko 300 pisama. Ova grupa dokumenata je zanimljiva za istoričare i istraživače koji se bave istraživanjem istorije Karlovačke mitropolije” – ocjenjuje autorka.

Kako navodi, druga velika grupa dokumenata jeste “Kneževa prepiska”.

“To je prepiska kneza Miloša Obrenovića koja obuhvata njegovu ličnu, porodičnu, poslovnu prepisku i neke spise iz njegove ostavine. Prepiska je sa članovima porodice, poslovnim svijetom toga doba, istaknutim ljudima: Ilijom Garašaninom, Ljubomirom Nenadovićem, Vukom Karadžićem, Đurom Daničićem i mnogim drugim. To je period kada je knez Miloš bio u izgnanstvu, od 1839. do 1858. godine” – kaže Brzulović Stanisavljević, naodeći da se radi o grupi koja broji oko 1.071 dokument.

“Treća velika grupa dokumenata je prepiska Kosta Nastasijevića, srpskog agenta u Bukureštu. To je negdje oko 500 dokumenata originala, kopija, pisama, telegama. Posljednja grupa dokumenata su zapravo pisma i književni sastavi kulturnih poslenika sa kraja 19. i početka 20. vijeka. To su pisma Jovana Jovanovića Zmaja, Milana Rešetara, Đure Daničića, Stojana Novakovića, Sima Matavulja, Vuka Karadžića i mnogih drugih. Ona zapravo svjedoče o jednom dobu u kom su živjeli, ne samo srpski književnici, već i književnici sa šireg jugoslovenskog područja. I jedna posebna grupa dokumenata koja nigdje nije mogla da se svrsta bili su telegram iz srpsko-turskih ratova i balkanskih ratova. Njih je oko 185 i mahom su šifrovani jer se u njima nalaze razne poruke” – objašnjava autorka koja je, kako navodi, objavila dvije knjige kao rezultat istraživanja pomenute zbirke.

“Pisma su arhaična kategorija koja je polako zaboravljena u današnjem digitalnom dobu, 21. vijeku. Mi uglavnom danas komuniciramo elektronskim pismima, porukama, preko raznih društvenih mreža. To je današnjica. Međutim, pisma su nešto što nikako ne možemo zapostaviti jer ona, osim što svjedoče o jednom vremenu, kulturi, sjećanju i dešavanju jednog doba, donose nam ne samo ono što piše u njima, već nam donose i neke druge doživljaje: ono kako smo mi doživjeli neko pismo, kako smo ga razumjeli, kako je ono na nas djelovalo, a sa druge strane donosi i ono što nije iskazano u pismima, ono što mi čitamo između redova i što zaključujemo. Kada dvije osobe čitaju jedno pismo njihovi subjektivni doživljaji mogu biti potpuno različiti, dijametralno suprotni. Sve zavisi od momenta u kome se posvetite nekom pismu i od toga u kakvom ste raspoloženju” – poručuje Brzulović Stanisavljević.

Organizatori ovog događaja su JU Kulturni centar “Nikola Đurković” Kotor, Gradska biblioteka i čitaonica, u saradnji sa Univerzitetskom bibliotekom “Svetozar Marković” iz Beograda.