Kultura

Svetosavkom akademijom, sinoć u crkvi Svetog Nikole, počele su Savindanske svečanosti 2023. godine, u organizaciji Srpske pravoslavne crkvene opštine kotorske i Srpskog pjevačkog društva (SPD) Jedinstvo (1839).

Član Upravnog odbora Dragan Đurčić, istakao je da je SPD “Jedinstvo” čast pozdraviti publiku na tradicionalnoj Svetosavskoj akademiji.

,,Kada kažemo tradicionalnoj, pozivamo se na naše hroničare koji su napisali u prvom redu Od početka našeg opstojanja, o Svindanu činjeli smo akademične zabave.  Preko 18 decenija, 184 godine organizujemo akademiju u čast prvog arhiepiskopa srpskog Svetog Save. Zahvalni smo mu što je ispoštovao ovaj stoni i prestololjubivi grad Kotor, pa je 1220. godine na tada kotorskoj Prevlaci osnovao Zetsku eparhiju, dajući našim precima zadatak života istoka na zapadu i zapada na istoku. Međutim, hronike pišu još puno stvari, a jedna od tih je bitna za ovaj dan. Prije tačno 160 godina, 1863. za vrijeme krize koja je prijetila da uništi ovo Društvo u začetku, mudri proto je donio Jevanđelje i ikonu Svetog Save. Pozvao je sve - dirigenta i horiste, da se zakunu na Jevanđelje pred ikonom Svetog Save i oni su tada našem Društvu koje se do tada zvalo Societa cantorum, jer je bilo osnovano na italijanskom jeziku, zbog austrijske vlasti, proglasili za zaštitnika Svetog Savu. Tako da je 160 godina krsna slava ovog hora upravo Savindan”,  kazao je Đurčić.

Profesor Pravnog fakulteta Univerziteta Kragujevac, prof. dr Zoran Čvorović, u besjedi je najprije rekao da nakon više od 20 godina univerzitetskog rada i javnog nastupa u različitim prilikama, nikada se nije osjećao odgovornije, jer po prvi put govori u hramu Srpske pravoslavne crkve.

,,Drugi razlog posebne odgovornosti je jer govorim na našoj nacionalnoj i crkvenoj međi na kojoj je 1220. godine Sveti Sava osnovao mitropoliju sa zadatkom da bude ništa drugo nego karaula. Odgovornost je posebna kada se govori pred ljudima koji su čitavim nizom pokoljenja ostali na međi da svjedoče i potvrde životvornost i snagu svetosavskog zavjeta i nasljeđa. Ne samo da govorim u hramu, već govorim na međi prepunoj karaula, koje između ostalog nose i ime Svetog Save. Mislim da se nigdje značaj osnivača naše svete autokefalne crkve- Svetog Save, ne vidi bolje nego sa ove međe. On je iz ovog iskustva i naš čuvar, naša lična karta i neko ko nas predstavlja pred svijetom i višnjem svijetu u nebeskoj Srbiji, sa najznačajnijom tapijom našeg naroda. To je svetosavlje ili pravoslavlje srpskog stila i iskustva, kako je to govorio Sveti Justin Ćelijski”, navodi Čvorović.

On je zatim predstavio značaj Svetog Save, “kao ravnoapostolnog svetitelja među Srbima”.

,,Pored svih drugih velikih djela koje je Sveti Sava učinio i zbog kojih ga je Gospod proslavio, on je i ravnoapostol poput Svetog kneza Vladimira krstitelja ruskih zemalja, svete Nine Gruzijske, Svetog kneza Borisa krstielja Bugarske. Ravnoapostoli su oni koji su ravni učenicima Hristovim njih dvanestorici i sedamdesetorici, jer su dali nemjerljiv doprinos ili zbog toga što su nezvabožce priveli vjeri ili što su poput cara Konstantina, postali prvi braniči vjere. Takav ravnoapostolni kako mu pojemo i u akatistu i u troparu je i Sveti Sava. U troparu kaže se, zato te poštujemo kao ravna apostolima i svetima, a u akatistu mu se obraćamo kao prvom pastiru i učitelju srpskom i nazivamo ga ravnoapostolnim. Postavlja se pitanje zašto, da li samo zbog onoga što je činio na dobrobit svoga otačestva i svog roda, zato što je srpskom rodu ostavio u nasljeđe autokefalnu crkvu, što je  tvorac zakonopravila, što je jedan od redaktora srpsko-slovenskog jezika, ili je ravnoapostolni, zbog značaja koji ima u pravoslavnom slovenskom svijetu naročito kod pravoslavnih Bugara i pravoslavnih Rusa”- kazao je, između ostalog, u besjedi profesor Čvorović.
 
Nastupili su dječiji, omladinski i mješoviti hor SPD Jedinstvo. Izvedene su numere: O srpska mlada nevina čeda, Ko udara tako pozno, Hriste Spase, Djelo Svetog Save, Na Svetog savu, Hava nagila, O svevišnji tvorče nepostižni, Veličit duša moja Gospoda, Dostojno jest, Koljada koljadka, Polijelej, uz pratnju Ane MNihaljević (klavir), Petra Bukilice (gitara), Jovane Šujice (flauta), Dušice Kordić (violina), Marije Galić (klavir), dok je na kraju programa izvedena  Himna Svetom Savi. Horom su dirigovali Ivana Krivokapić i Mihailo Lazarević.

Arhijerejski namjesnik kotorsko-tivatski, protojerej Nemanja Krivokapić, pozvao je prisutne da sjutra (petak 27. januara) u 10 sati prisustvuju liturgijskoj proslavi Savindana i rezanju slavskog kolača.

 ,,U 11 i 30 je doček Gradske muzike po starom kotoskom običaju. Dječja akademija polaznika vjeronauke će biti istog dana u 16 sati u crkvi Svetog Petra Cetinjskog na Prčanju, a u 18 sati u crkvi Svetog Nikole u Kotoru, dok ćemo  od 20 sati proslavićemo slavu SPD Jedinstvo“- podsjetio je Krivokapić.

Između ostalih, Svetosavskoj akademiji su prisustvovali predsjednica Skupštine opštine Kotor Maja Mršulja, potpredsjednik Opštine Kotor Siniša Kovačević i direktorica Gimnazije Kotor, Slavica Stupić.
 

Tekst i foto: Tamara Vuković