Ekonomija

Predstavnik Instituta za biologiju mora (IBM) Kotor u projektu Crnogorski REGROW, dr Mirko Đurović, kazao je da je projekat izgradnje fabrike za preradu ribe u Kotoru tek u “povoju”, a u izjavi za Radio Kotor osvrnuo se i na primjedbe koje su tim povodom izrazila ribarska udruženja. 

Naime, ribarska udruženja iz Herceg Novog i Bara nedavno su,  informaciju Vlade Crne Gore o projektu Crnogorski REGROW, koji se odnosi na izgradnju fabrike za preradu ribe u Kotoru, ocijenila kao “najjači šamar izvršne vlaste zadat ribarima, koje nije ni konsultovala za mišljenje”.

 Smatraju i da bi fabrika uvozila ribu, “što je navika i pravilo godinama unazad”. 

O Crnogorskom RIGROW-u, zajedničkom projektu Vlade, ministarstava ekonomije i poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede i IBM-a kao inicijatora, sa partnerima iz Norveške,  Đurović je rekao da je riječ o namjeri da se napravi jedan prerađivački pogon “zelenog” i uslužnog tipa. 

“Bio bi na usluzi svim zainteresovanim ribarima, uzgajivačima ribe i marikulturistima u Bokokotorskom zalivu, jer je evidentno da u Crnoj Gori ne postoji jedan takav sadržaj. To je nešto što bi bilo na korist svih”, kazao je Đurović za Radio Kotor.

 Inače, Opština Kotor je izrazila spremnost da za takvu ideju opredijeli zemljište u svom vlasništvu, a Direktorat za ribarstvo Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja da pronađe donatore kako bi se započeo projekat izgradnje jedne takve fabrike.

 Nakon “zelenog svjetla” donatora iz Kraljevine Norveške, dobijenog prije 15-tak dana, u IBM-u upravo sastavljaju projektni predlog kojim će se za dobijanje sredstava izgradnje pogona aplicirati ka njenom Ministarstvu vanjskih poslova. 

“Dakle, to je jedna inicijalna ideja i još uvijek ništa nije konačno. Cilj nam je i da u cijeli proces, koji neće ići tako brzo, uključimo sve zainteresovane ribare i marikulturiste. Zato smatrama da su saopštenja, koja su izdala udruženja ribara, nekako preuranjena, jer je i sama aplikacija još uvijek u “povoju””, kazao je Đurović. 

On je pozvao sva udruženja ribara da 19. aprila dođu u IBM, gdje će u sklopu projekta, koji ova naučna institucija vodi sa Ministarstvom ekonomskog razvoja, biti predstavljeno osnivanje “Klastera plavog rasta u Crnoj Gori”, uz pokušaj objedinjavanja svih udruženja ribara i uzgajivača školjki. 

“U svakom slučaju, bez njihove podrške i ulova pomenuta fabrika ne bi imala smisla i mi smo raspoloženi da zajedno radimo i napravimo sadržaj koji je prijeko potreban svim ribarima. Znamo i da višak ulova oni nemaju gdje da skladište i prerađuju, a mi mislimo da postoji potencijal da bi se eventualnim početkom izgradnje fabrike mogao otvoriti prostor za nove ribare i nove firme koje su spremne da izdvoje sredstva u izlov ribe i morskih plodova i samim  tim smanjiti njihov uvoz  koji na godišnjem nivou iznosu 11 miliona EUR, tako da bismo sa tom preradom dobili i dodatnu vrijednost naših ribljih resursa i plasirali domaće proizvode na crnogorsko tržište”, kazao je Đurović. 

Kako je pojasnio, sa ekološkog stanovišta fabrika za preradu ribe bi bila samoodrživa, “zelenog tipa”, posebno u dijelu tretiranja otpadnih voda.     

Predstavnici Nacionalnog udruženja proizvođača ribe Crne Gore, Udruženja profesionalnih ribara na moru CG – Škver i barskog Udruženje ribara Bar, kako je prenio portal lista Dan (08.04.2022.), smatraju da je najveći i jedini cilj kako novac MIDAS-a 2 i IPARD-a 2 preusmjeriti u izgradnju fabrike, a ne investirati u obnavljanje i kupovinu većih i boljih brodova za izlov ribljih resursa, kao i izgradnju ribarskih luka i mjesta za prvi iskrcaj ribe i razvoja kompletne infrastrukture koja prati ribarski sektor. 

- MIDAS 2 koji se pominje kao oporavak ribarske flote u iznosu od tri miliona eura je najveća prevara ribara od prošle Vlade i sadašnje ekspertske, odnosno tehničke Vlade uz asistenciju resornog ministra Aleksandra Stijovića- dodaje se u saopštenju.

Oni su ciklus od ulova ribljih resursa iz mora do prerade ribe u fabrikama uporedili sa izgradnjom kuće, za šta je potrebno imati plac za gradnju, što su riblji resuri u moru, temelje kuće – ribarsku luku i prvi iskrcaj robe, prizemlje – ribarsku komercijalnu flout, spratove kuće – stručne ribare i posadu, uslužnu infrastrukturu i raznu pomoćnu opremu, kao i krov kuće – fabriku za preradu ribe i magacine za njen izvoz u zemlje EU.

- Od svega ovoga, imamo samo riblje resurse koji su upitni, jer uskoro nećemo imati ni kvote za izvoz plave ribe pošto sada ne uspjevamo izloviti dozvoljne količine i dokazati Evropi da smo sposobni za to. Razlog je što nemamo modernu ribarsku flotu za komercijalni lov- rekli su iz ribarskih udruženja.

Oni su dodali da država nema ribarske luke ni mjesto za prvi iskrcaj ribe.

- Pitamo se zašto Vlada ne uzme svoj dio vezova i ustupi ih ribarima koji im pripadaju prema ugovoru sa ruskim investitorom koji je izgradio luku nautičkog turizma i ribarsku luku Lazure u Meljinama- dodaje se u saopštenju.

Takođe, postoji stara, zaostala i oronula komercijalna ribarska flota, bez vizije države kako je obnoviti.

- Ribari stalno predlažu da se stopa poreza na dodatu vrijednost (PDV) na uvoz novih ili polovnih brodova i čamaca smanji na nula odsto, a za opremu i ribomaterijal kada se uvozi putem carinske deklaracije, kao i na svježu ulovljenu ribu u Crnoj Gori smanji na sedam odsto. Ovo je jedini način stimulacije da se ojača i obnovi ribarska flota i ribarstvo u cjelini- smatraju u tim ribarskim udruženjima.

Vlada, kako su objasnili gradi “kuću”- počevši od krova, bez temelja, prizemlja i spratova, a upitan je i plac odnosno resursi ako izgubimo kvote za izlov ribe.

- Ribari već pet mjeseci zbog lošeg ulova i loših vremenskih prilika ribaju sa deset odsto kapaciteta. Zbog rata u Ukrajini i naglog skoka cijene nafte od 1,75 eura po litru je paralisano crnogorsko ribarstvo. Uporno tražimo sastanak kod Stijovića da se iznađe rješenje ali on to uopšte ne konstatuje- dodaje se u saopštenju.

Ribari, kako se navodi, nijesu protiv gradnje fabrika , ali fabrika se ne može graditi bez temelja i spratova samo na osnovu ribljih resursa.

- Mi nemamo više kome da se obratimo u Crnoj Gori, zato ćemo dopis poslati direktno u Brisel Evropskoj komisiji- zaključuje se u saopštenju. 

Predrag Nikolić

(Foto-Bokanews)