Ekonomija

Vlada Crne Gore je, na danas održanoj sedmoj sjednici kojom je predsjedavao premijer dr Dritan Abazović, utvrdila Predlog zakona o završnom računu budžeta Crne Gore za 2021. godinu.

Konstatovano je da je prethodnu godinu obilježio oporavak ekonomske aktivnosti koji se odrazio i na rast budžetskih prihoda, čemu je u najvećoj mjeri doprinijela uspješna ljetnja turistička sezona, kao i sprovođenje elektronske fiskalizacije poreskih registar kasa, odnosno unapređena poreska disciplina. Prema preliminarnim podacima Zavoda za statistiku procjenjuje se da je u 2021. godini bruto društveni proizvod ostvaren u nominalnom iznosu od 4.911,6 miliona eura. Tekući prihodi sa primicima od povraćaja datih kredita i donacijama u 2021. godini iznosili su 1.911,4 miliona eura, što je za 1,66 % više od planiranog iznosa i čini 38,92% BDP-a. Budžetska potrošnja u 2021. godini iznosila je 2.010,9 miliona eura i manja je 2,6% u odnosu na prethodnu godinu i 2,44% manja u odnosu na planirani iznos. Budžetska potrošnja iznosila je 40,94% BDP-a. Gotovinski deficit budžeta za 2021. godinu iznosi 99,52 miliona eura i čini 2,02% BDP-a. Ukoliko se budžetska potrošnja umanji za izdatke za razvojne projekte, ostvaren je gotovinski suficit od 104,65 miliona eura ili 2,13% BDP-a. U 2021. godini izvršena je otplata duga u iznosu od 437,6 miliona eura, što je zajedno sa korigovanim gotovinskim deficitom i izdacima za kupovinu hartija od vrijednosti uslovilo nedostajuća sredstva u iznosu od 541,66 miliona eura. Završni račun, pored ostalog, pokazuje da je ukupan državni dug (bez depozita), na 31. 12. 2021. godine, iznosio 4.090,02 miliona eura, ili 83,27% BDP-a. Ukupan državni dug uključujući depozite, na kraju prošle godine, iznosio je 3.625,19 miliona eura ili 73,81% BDP-a. Donijeta je Uredba o kriterijumima za raspoređivanje radnih mjesta policijskih službenika i zvanjima u kojima se mogu vršiti poslovi tih radnih mjesta. U skladu sa novim Zakonom o unutrašnjim poslovima, Uredbom je izvršeno razdavajanje radnih mjesta policijskih službenika od policijskih zvanja, što će doprinijeti da jedno radno mjesto može da pokriva službenik sa različitim policijskim zvanjima, čime će se stvoriti uslov za veću transparentnost i konkurenciju kod popunjavanja radnih mjesta. Stupanjem na snagu ove Uredbe stvaraju se uslovi za nastavak procesa reforme i donošenje novog akta o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Ministarstva unutrašnjih poslova. Vlada je donijela Odluku o visini i načinu plaćanja putarine, koja se odnosi na naknade za upotrebu dionice autoputa Smokovac – Mateševo i tunela Sozina i prilaznih saobraćajnica. Visina putarine sa porezom na dodatu vrijednost za upotrebu ove dionice autoputa, utvrđena prema kategorijama vozila i jediničnom iznosu putarine po kilometru pređenog puta, data je u prilogu Odluke, a kreće se u rasponu od 1,5 do 17 eura za čitavu dionicu. U prilogu se nalazi i visina putarine sa porezom na dodatu vrijednost za tunel Sozina, koja se za različite kategorije vozila kreće od 1 do 18 eura. Usvojen je Predlog za izmjenu i dopunu zaključaka Vlade Crne Gore, broj 04-2537/2, od 27. aprila 2022. godine. Zbog reorganizacije državne uprave, izmijenjenim zaključkom se
zadužuje Ministarstvo rada i socijalnog staranja i Fond rada da sa bivšim radnicima Kombinata aluminijuma Podgorica AD zaključe Sporazum o regulisanju međusobnih odnosa, a koji se odnosi na staž osiguranja sa uvećanim trajanjem kojim će se bivšim radnicima Kombinata priznati pravo na povezivanje staža, a sve u cilju ostvarivanja prava na penziju. U prethodnom mandatu za potpisivanje Sporazuma bilo je zaduženo Ministarstvo ekonomskog razvoja. Vlada je usvojila Informaciju o primjeni instituta Kadrovskog planiranja u 2022. godini. Imajući u vidu činjenicu da je početna osnova za donošenje Kadrovskog plana akt o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta, te obavezu donošenja novih akata za 18 ministarstva, u narednom periodu se očekuje prvo donošenje tih akata, a nakon toga i kadrovskih planova organa državne uprave i službi Vlade Crne Gore i popuna radnih mjesta u skladu sa njima. Usvojena je Informacija o sprovođenju aktivnosti po osnovu nove organizacije državne uprave. Radi postizanja dobre koordinacije i jednoobraznosti postupanja organa državne uprave u realizaciji obaveza koje proizilaze iz nove organizacije, Vlada je donijela niz zaključaka kojima se definišu obaveze organa prilikom preuzimanja zaposlenih i sprovođenja neophodnih postupaka kod Uprave za statistiku i Uprave prihoda i carina. Vlada je usvojila Informaciju o uvećanju broja zaposlenih i povećanju troškova poslovanja po tom osnovu u privrednim društvima čiji je osnivač država, kao i u privrednim društvima u kojima država posjeduje većinski udio u kapitalu, koja su u resornoj nadležnosti Ministarstva kapitalnih investicija. U Informaciji se konstatuje da je u privrednim društvima koja se nalaze pod nadležnošću ovog Ministarstva u posljednje vrijeme došlo do naglog i nekontrolisanog uvećanja broja zaposlenih, koje nije opravdano realnim potrebama u smislu tehnologije organizacije rada i koje može imati izrazito negativne posljedice na rezultate njihovog poslovanja, u vidu značajnog uvećanja troškova poslovanja po osnovu isplata zarada zaposlenima. Tim povodom, Vlada je donijela zaključak kojim se preporučuje ovim društvima da bez odlaganja obustave sve aktivnosti u vezi sa zapošljavanjem, kao i aktivnosti na donošenju akata o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta, sve do usvajanja redovnih godišnjih izvještaja o radu privrednih društava. Ministarstvo kapitalnih investicija je zaduženo da pripremi i Vladi u što kraćem roku dostavi Informaciju o realizaciji ovog zaključka, sa predlogom mjera u slučaju nepostupanja po njemu. Usvojena je Informacija o Okvirnom finansijskom sporazumu o partnerstvu između Evropske komisije i Crne Gore, koju predstavlja Vlada Crne Gore, o modelima sprovođenja finansijske podrške EU Crnoj Gori u okviru Instrumenta pretpristupne podrške (IPA III), i prihvaćen tekst Sporazuma. U Informaciji se navodi da IPA III predstavlja inovirani pristup EK, sa strateškim i dinamičnijim raspoređivanjem podrške, s fokusom na vladavinu prava i poštovanje osnovnih vrijednosti, jačanje demokratskih institucija i reformu javne uprave, promovisanje ekonomskog upravljanja i reformi usmjerenih na jačanje konkurentnosti. U odnosu na praksu iz prethodnih instrumenata podrške – IPA I i IPA II, značajna novina u IPA III je da nema unaprijed definisanih iznosa finansijske podrške po državama, već postoji jedinstveni, zajednički budžet za sve države korisnice IPA-e u iznosu od 14,162 milijardi eura. Ključni kriterijumi za dobijanje finansijske podrške su relevantnost (strateški značaj) i zrelost predloženih projekata. Potpisivanje Okvirnog sporazuma, njegovo usvajanje od strane Vlade i potvrđivanje od strane Skupštine su preduslovi koje je potrebno ispuniti u cilju kasnijeg potpisivanja godišnjih finansijskih sporazuma o sprovođenju pojedinih programa i kreiranja
formalno-pravnih uslova za ugovaranje sredstava koja će Crnoj Gori biti dostupna tokom finansijske perspektive IPA 2021-2027. Vlada je usvojila Drugi dobrovoljni nacionalni izvještaj: Crna Gora i ciljevi održivog razvoja 2016-2021. godine. Usvojen je Izvještaj o radu i stanju u upravnim oblastima Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede i organa uprave za 2021. godinu. U izvještajnom periodu, aktivnosti u radu ovog Ministarstva bile su usmjerene i odvijale su se u pravcu realizacije utvrđenih ciljeva Vlade u ovoj oblasti, definisanih Programom rada Vlade za 2021. godinu, ispunjavanjavanja planova i programa rada Ministarstva i operativnih programa organa uprave i u izvršavanju preuzetih obaveza utvrđenih kroz prioritete u okviru pregovaračkih poglavlja 11, 12, 13 i 27 u procesu pristupanja EU. Po Programu rada Vlade za 2021. godinu, Ministarstvo je od ukupno 29 tema i propisa realizovalo 19 (stepen izvršenja 65,5%). Vlada je usvojila Godišnji izvještaj o radu Fonda za zaštitu depozita za 2021. godinu. U Izvještaju se navodi da je krajem 2019. godine Skupština Crne Gore usvojila paket „bankarskih zakona“. Primjena Zakona o kreditnim institucijama i Zakona o sanaciji kreditnih institucija naknadno je odložena za početak 2022. godine, dok je Zakon o zaštiti depozita u potpunosti implementiran primjenom Metodologije za obračun premije na bazi rizika pojedine kreditne institucije počev od 1. januara 2021. godine. Umjesto obračuna premije po jedinstvenoj stopi, na osnovu Metodologije, Fond je u 2021. godini obračunao i naplatio premiju na bazi rizika u iznosu od 16 miliona eura. Fond je u 2021. godini ostvario prihode u iznosu od 26.506.077 eura i rashode u iznosu od 772.941 eura, tako da je na kraju godine poslovao sa pozitivnim rezultatom od 25.733.136 eura. Ukupna sredstva Fonda na dan 31.12.2021. godine iznosila su 117.440.242 eura. Koeficijent pokrivenosti garantovanih depozita sredstvima Fonda je 7,11%. U cilju obezbjeđenja veće sigurnosti depozita u kreditnim institucijama, odnosno stabilnosti cjelokupnog finansijskog sistema, Fond je sa EBRD-om zaključio Ugovor o „Stand-by“ aranžmanu na iznos od 50 miliona eura. Sa ovim sredstvima stepen pokrivenosti garantovanih depozita iznosi 10.14%, što je ocijenjeno kao vrlo visok stepen pokrića i kapitalizacije Fonda. Vlada je podržala predloge zakona o izmjenama i dopunama Zakona o Glavnom gradu i Zakona o teritorijalnoj organizaciji Crne Gore koje su Skupštini Crne Gore podnijeli poslanici/ce: Daliborka Pejović, Miloš Konatar, Dragan Ivanović, Draginja Vuksanović Stanković i Amer Smailović. Prilikom zauzimanja ovakvog stava, Vlada je imala u vidu da se predlozima ovih zakona stvaraju neophodne normativne pretpostavke za povećanje nivoa decentralizacije, odnosno obima ostvarivanja ustavnog prava građana na lokalnu samoupravu sa područja opštine u okviru Glavnog grada - Golubovci, tako što joj se daje status samostalne opštine, čime se obezbjeđuje dalji razvoj ove lokalne samouprave. Podržan je i Predlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o strancima, koji su Skupštini Crne Gore podnijeli poslanici/ce: Miloš Konotar, Nikola Rakočević, Dragan Vukić, Kenana Strujić-Harbić i Adnan Striković. Izmjenama i dopunama Zakona se stvaraju neophodne normativne pretpostavke da stranci koji obavljaju poslove elekronskim putem za strano privredno društvo koje nije registrovano u Crnoj Gori regulišu svoj pravni status u Crnoj Gori tako što se preciznije i liberalnije definišu uslovi za njihov privremeni boravak. Vlada je donijela Uredbu o izmjeni Uredbe o Vladi Crne Gore. Izmjena Uredbe proizilazi iz potrebe usklađivanja sa novom organizacijom državne uprave kojom je definisano da
djelokrug Kancelarije za evropske integracije iz Kabineta predsjednika Vlade prelazi u Ministarstvo evropskih poslova. U skladu sa zaduženjem sa pete sjednice, Vlada je usvojila Informaciju koja sadrži spisak imena lica koja su primljena u crnogorsko državljanstvo po osnovu posebnog programa (ekonomsko državljanstvo) do 25.05.2022. godine. Pored ostalog, Vlada je odlučila o više kadrovskih pitanja dostupnih na linku: https://www.gov.me/clanak/saopstenje-o-kadrovskim-pitanjima-sa-7-sjednice-vlade. SLUŽBA ZA ODNOSE S JAVNOŠĆU VLADE CRNE GORE