Ekonomija

Nakon trideset pet mjeseci trajanja projekat ODEON, koji se finansira od strane Evroske Unije u okviru Mediteranskog transnacionalnog programa saradnje “INTERREG Mediteranean”, biće završen 31. decembra. Implementiran je od strane deset institucija i organizacija iz sedam zemalja, među kojima je jedino Crna Gora od izvan EU. Crnogorski partner je Privredna komore Crne Gore, koja je realizovala projektne aktivnosti u saradnji sa Ministarstvom javne uprave (sada Ministarstvo javne uprave, digitalnog društva i medija), kao pridruženim partnerom.

 Projekat ODEON (Otvoreni podaci za otvorene evropske inovacije; eng. Open Data for European Open iNnovation) imao je za cilj da podrži rast klastera i malih i srednjih preduzeća u oblasti pametne specijalizacije na mediteranskim područjima koja su uključena u projekat (fokusirajući se na zeleni/plavi rast) kroz eksploataciju otvorenih i velikih podataka. Polazeći od politika e-uprave, dostupnost i kvalitet otvorenih podataka za obradu osigurani su koristeći alate koji su proizašli iz projekta i inicijative koje su služile u fazi kapitalizacije. Projekat ODEON fokusirao se na pružanje podrške javnim institucijama  da povećaju količinu i kvalitet otvorenih podataka, uspostavljanje čvorišta otvorenih podataka (Data Hub) na nacionalnom nivou u svakoj od zemalja koja učestvuje u projektu. Zadatak ovih Hub-ova bio je, i ostaje, da se pruži podrška eksploataciji otvorenih podataka od strane malih i srednjih preduzeća kroz inovativne usluge i proizvode.

 Kroz realizaciju projekta, težilo se ostvarenju više ciljeva, i to da se poveća dostupnost besplatnih i kvalitetnih otvorenih podadataka, ojača upotreba i ponovna upotreba ovih podataka, i pruži podrška javnim i privatnim akterima zainteresovanih za upotrebu i ponovnu upotrebu otvorenih podataka. Pomenuti ciljevi realizovani su kroz pokretanje sedam nacionalnih / regionalnih čvorišta otvorenih podataka, razvoj poslovanja i primjenu otvorenih podataka kroz organizaciju hakatona, pitching, studijskih posjeta, regionalnih i lokalnih tematskih seminara i radionica, jačanje tržišnih mogućnosti vezanih za korišćenje otvorenih podataka, jačanje uticaja samog projekta ODEON i osnivanje MED klastera otvorenih podataka radi osnaživanja ekonomije podataka na transnacionalnom nivou. Ovaj klaster se sastoji od malih i srednjih preduzeća, start-up-ova, istraživačkih i drugih institutcija i ima kapacitet da razvije preduzetničku, marketinšku i socijalnu vrijednost otvorenih podataka.

 Crnogorsko nacionalno čvorište otvorenih podataka Data HUB konstituisano je 3. jula 2019. godine u Privrednoj komori, i okuplja 53 predstavnika/ce javne uprave, privrede, naučne zajednice i civilnog sektora. Cilj njegovog uspostavljanja je unapređenje ekosistema otvorenih podataka, koji predstavljaju potencijal u kreiranju novih vrijednosti i doprinose podizanju kvaliteta društva i konkurentnosti crnogorske privrede. Misija Data Huba je podsticanje kreatora da poboljšaju kvalitet i povećaju kvantitet otvorenih podataka, unapređenje znanja o otvorenim podacima, njihovoj vrijednosti, kvalitetu i eksploataciji, podsticanje stvaranja dodate vrijednosti kroz aplikacije, te da se sinergijom dođe do inovativnih rješenja. Sve pomenuto je u cilju ostvarivanja vizije da javni i privatni sektor prihvate važnost objavljivanja i valorizacije otvorenih podataka, stvaranja kadra obučenog da u odgovarajućoj formi ponudi setove podataka koji će biti izvorište inovativnih ideja, snaženja IT sektora spremnog da ponudi inovativne aplikacije na bazi otvorenih podataka, te da otvoreni podaci, uz mogućnost preuzimanja, distribucije, prilagođavanja, povezivanja sa drugim podacima, budu integrisani u poslovne procese, proizvode i usluge.

 Projektne aktivnosti koje su pratile uspostavljanje Data HUB-a bile su usmjerene na podizanje svijesti o konceptu otvorenih podataka, podsticanje javne uprave i drugih institucija/kompanija za objavljivanje i unapređenje svojih setova podataka, promociju aplikacija nastalih na bazi otvorenih podataka, organizovanje radionica za članove čvorišta sa ciljem povećanja znanja o ekonomiji zasnovanoj na podacima, poslovnim vještinama i pristupu finansijama, realizavanje različitih vidova dukacije za donosioce odluka, studente, istraživače i preduzetnike za razvoj novih proizvoda i usluga baziranih na resursu otvorenih podataka, saradnja sa partnerskim Data HUB-ovima i druge.

 U toku perioda realizacije aktivnosti u okviru crnogorskog čvorišta otvorenih podataka, oko 400 učesnika prisustvovalo je brojnim seminarima, radionicama i obukama koje su organizovane u okviru pomenutih tema, sa predavačima i stručnjacima iz oblasti otvorenih podataka iz zemlje, regiona i Evrope. Organizovana su i podržana dva hakatona, u oktobru 2019. i novembru 2020. godine, sa ciljem da se mladi profesionalci i programeri podstaknu na korišćenje otvorenih podataka dostupnih na nacionalnom portalu za kreiranje novih ICT rješenja koja su usmjerena na poboljšanje života ljudi u Crnoj Gori i pojednostavljivanje određenih procesa. U prvoj nedjelji marta ove godine organizovan je i niz aktivnosti u okviru Nedjelje otvorenih podataka, koja se u istom periodu realizuje u mnogim zemljama svijeta. Cilj ovih događaja bio je da se široj javnosti, predstavnicima državnih i lokalnih institucija, NVO-a, a posebno privatnom sektoru skrene pažnja na važnost otvorenih podataka, kao i na mogućnosti koje tako dostupni podaci pružaju.

 Ciljevi i budući planovi Data HUB-a u Crnoj Gori vezani su za pripremu posebnih nacionalnih izvještaja kroz analizu tržišnih mogućnosti, podsticanje razmjene informacija, zajedničkih projekata i umrežavanje među članovima nacionalnog Data HUB-a, kao i partnerskih Data HUB-ova, pružanje doprinosa MED klasteru otvorenih podataka, povećavanje broja članova Data HUB-a, podizanje nivoa svijesti o značaju samih otvorenih podataka i angažovanje institucija i preduzeća da otvaraju podatke, promocija i komunikacija, poboljšanje kapaciteta za distribuciju i upotrebu otvorenih podataka kroz organizovanje obrazovnih i informativnih događaja za kreatore politika i aktera uključenih u proces inovacija, objavljivanje materijala na ovu temu putem društvenih medija i ostalih kanala komunikacije.

Brošuru o aktivnostima na nivou cijelog projektnog partnerstva na engleskom jeziku možete preuzeti na sajtu Privredne komore Crne Gore.

 (saopštenje Privredne komore)