Ekonomija

Danas je održana 66. sjednica Savjeta Centralne banke Crne Gore kojom je predsjedavao guverner dr Radoje Žugić.

Na sjednici su razmatrani efekti prethodno usvojenih mjera usmjerenih na smanjenje negativnih uticaja epidemije novog koronavirusa. Konstatovano je da su mjere CBCG dale značajan doprinos ublažavanju posljedica novog koronavirusa po stanovništvo i privredu. CBCG je, kroz stalno zasijedanje Savjeta i intenzivnu komunikaciju sa bankama i međunarodnim finansijskim institucijama, inicirala i implementirala značajne aktivnosti kojima je obezbijeđena, pored ostalog, dodatna likvidnost u sistemu. Tako će uvođenje moratorijuma, tokom marta, aprila i maja, uvećati likvidnost fizičkih i pravnih lica za cca. 150 miliona eura. Dodatno, ranijim smanjenjem stope obavezne rezerve koju su banke dužne da polože kod CBCG za dva procentna poena povećana je likvidnost bankarskog sektora za cca. 70 miliona eura, sto je direktno uticalo na povećanje njihovog kreditnog potencijala. Od početka marta do polovine maja, banke su odobrile 6.423 novih kredita, u iznosu od 152,5 miliona eura. I pored dobre likvidnosti bankarskog sektora, CBCG je obezbijedila repo liniju od Banke za međunarodna poravnjanja (BIS) iz Bazela u iznosu od 100 miliona eura. Ova sredstva bi bila korišćena za podršku likvidnosti banaka u slučaju nepredviđenih situacija.

Savjet je na današnjoj sjednici donio odluku kojom se utvrđuju privremene mjere kojima se bankama omogućava da, i u narednom periodu, nastave sa pružanjem dodatne podrške onim korisnicima kredita koji su, zbog epidemije novog koronavirusa, imali ili će imati negativan uticaj na finansijsku poziciju. U tom pravcu, banke mogu pomenutim korisnicima, pod definisanim uslovima, odobriti restrukturiranje kredita, uključujući i gotovinske neobezbijeđene kredite. Krediti restruktuirani u skladu sa ovom odlukom će se tretirati kao novoodobreni, te će banke biti oslobođene dodatnog tereta troškova rezervacija. Ovim se stvaraju uslovi za restrukturiranje kredita pod povoljnijim uslovima.

Danas usvojenom odlukom je utvrđeno da banke mogu odobriti novi moratorijum na otplatu kredita u trajanju do 90 dana korisnicima kredita na čije je finansijsko stanje negativno uticala epidemija novog koronavirusa. Banke su dužne da, do 1. juna 2020. godine, na svojim internet stranicama objave bliže uslove za odobravanje moratorijuma i način prijavljivanja za isti. Za obračun kamate tokom trajanja moratorijuma, kao i dalji tok otplate kredita, banke ne smiju ugovarati nominalnu kamatnu stopu koja je veća od nominalne kamatne stope iz ugovora o kreditu na koji se primjenjuje moratorijum.

Odluka da se redefiniše princip "opšteg" moratorijuma (kada su banke u obavezi da svim korisnicima koji to zahtijevaju omoguće privremeni zastoj u otplati kredita) zasnovana je na analizi podataka prethodnog moratorijuma, čiji su rezultati pokazali da su tu mjeru, u značajnom obimu, koristila fizička i pravna lica cija likvidnost nije bila ugrožena zbog epidemije. Takođe, ove aktivnosti su i u liniji preporuka međunarodnih finansijskih institucija (Evropske bankarske agencije, Svjetske banke i dr.).

Na snazi ostaju privremene mjere zabrane isplate dividendi akcionarima, osim isplate u obliku akcija banke, kao i mogućnost odobravanja kredita prema jednom licu, odnosno grupi povezanih lica iznad limita izlozenosti propisanog Zakonom o bankama. Takođe, naknada koju su banke dužne da plaćaju za korišćenje propisanog iznosa obavezne rezerve koji ne vrate istog dana ostaje, do daljnjeg, snižena za 50%.

Savjet je razmatrao i izvjestaj o poslovanju banaka za prvi kvartal 2020. godine. Konstatovano je da bankarski sektor karakteriše visoka kapitalizovanost, očuvana likvidnost i stabilan nivo depozita.  Savjet CBCG je preporučio bankama da, u okviru svojih poslovnih politika, posebnu pažnju usmjere na projekte iz oblasti turizma, kao i projekte čiji su nosioci mikro, mala i srednja preduzeća. (Direkcija za komunikacije)