Društvo

Upravitelji stroja i članovi Bokeljske mornarice Denis Vukašinović i Miroslav Vukičević (predavač na Pomorskom fakultetu Kotor), gosti su emisije Život je more danas od 11 sati.

Pripremili smo segment iz razgovora koji je snimila Tamara Vuković.

Već više od mjesec na snazi je primjena nove regulacije IMO2020. Kakvi su prvi rezultati? 

Primjena nove regulacije IMO2020 u redukciji emitovanja sumpornih oxida u atmosferi je prilicno dramaticna. Kada govorimo o novom gorivu VLSFO (gorivo sa niskim sadrzajem sumpora do 0.5%) brodari su u obavezi da svako primljeno gorivo na brodu posalju u labaratoriju na analizu istog.

Zabrinjavajuci je visok procenat od 60% rezultata koji ukazuje da primljena goriva nisu u uskladu sa specifikacijama koje trebaju da zadovolje, a odnosi se na veliku kolicinu sedimenta u gorivu koji kasnije u upotrebi generisu niz problema, od pocetne sepercije necistoca do zacepljenja filtera time I uskracivanje mogucnosti za normalnu navigaciju I manovre. Zabrinjava nagli porast prijavljenih incidenata na moru gdje ni najvece svjetske pomorske kompanije nisu izuzete od takvih problema a najsvjeziji primjer je brod kompanije Maersk koji je ostao bez pogona u tjesnacu Gibraltar te je poslao poziv za pomoc I remorkeri iz Spanije su brod odveli u tegalj. Poznato je da brodari u vecini slucaja ne  prijave sve nedostatke u cilju izbjegavanja administrativnih procedura I rizika gubitka komercijalnog najma pa je stvaran broj problema znatno veci od prijavljenih. 

Kako se primjena nove regulacije IMO 2020 može odraziti na CG, Boku I Kotor kao veoma posjećenu luku? 

Primjena nove regulacije se odnosi na sledece aspekte:

1. Bezbjednost plovidbe koja se ogleda u riziku gubitka pogona uslijed problema sa upotrebom kompatabilnog goriva VLSFO. Zaliv Boke je veoma specifican, zahtjevan I komplikovan za manovre, posebno sa velikim kruzerima prepoznate kao opercije visokog rizika I posljedice su moguce nasukanje, kolizija,potencijalne zrtve, izlivanje zauljenih voda I goriva tj polucija sa nesagledivim poslijedicama. Svjedoci smo da je vec bilo incidentnih situacija sa velikim kruzerima koji su gubili kontrolu upravljanjem broda uslijed jakog vjetra te je rizik svakako prisutan.

2. Negativan uticaj na zivotnu sredinu uslijed ne postovanja propisa IMO/Marpol Anexa VI, regulacije br 14 kroz upotrebu nepropisnog goriva ili upotrebom skrabera (uredjaja koji  vodenim pranjem tretiraju ispusne plinove-proces poznat kao desumporizacija) koji su dozvoljeni za upotrebu od strane iste pomorske krovne organizacije IMO/Marpol. Takvi sistemi ugradjeni na brodovima omogucava upotrebu goriva sa visokim sadrzajem supora do 3,5%, ciji se gasovi iz strojeva I kotlova peru I vrsi se desumporizacija, a morske vode promjenjene PH vrijednosti (kisele), obogacene sumpor dioksidom, hidrokarbonskim aromama, nitratima I partikulantskim česticama se ispustaju nazad u more I time stete biodiverzitetu, marikulturi… 

Da li postoje mehanizimi čijom primjenom bi se umanjile opasnosti i rizici prethodno navedeni? 

Kad govorimo o bezbjednosti plovidbe, jako je neophodna prisutnost (snagom I gabaritima) adekvatnih remorkera. Najslikovitiji primjer je proslogodisnji incident putnickog broda MSC Opera u Veneciji, gdje je doslo do blazeg udara u obalu sa manjim vezanim brodom I povreda ne malog broja osoba, gdje su pretrpljena I fizicka ostecenja trupa, opet sa minimalnim poslijediciama najvise zahvaljujuci upravo remorkerima.

Naime, uplovljenje u Veneciju I pripadajucu lagunu svim brodovima se pod stavkom obavezno namece upotreba remorkera, cija se usluga naplacuje samim brodarima (vlasnicima broda). Kako je MSC Opera izgubila kontrolu nad plovidbom, remorkeri su maximalnim naporom uspjeli da je uspore I usmjere na takav nacin koji ce uzrokovati najmanju mogucu stetu. Moramo  nauciti da cuvamo nase naslijedje, arhitekturu, more, ponte, mandrace, ribarske poste i sve drugo sto krasi nase more I obalu jer samo jednim vecim incidentom u Zalivu, nasukanjem I izlivanjem goriva doslo bi do nesagledivih poslijedica. Jasno je koliko su nam vazni remorkeri te nadlezni drzavni organi i Luka KOTOR pod hitno moraju obezbjediti iste koji ce svojom upotrebom vrlo brzo ekonomski se opravdati I povratiti ulozena sredstva,

Istovremeno eskortom pruziti visok nivo bezbjednosti plovidbe I smanjivnje rizika i opasnosti.

Postoje I drugi mehanizmi, pored predhodno navedenog, izmedju ostalih personalnim jacanjem inspekcijskih sluzbi Luckih Kapetanija, odnosno UPS te obezbjedjivanje kvalitetnog treninga I obuke istih da bi bili sposobni se nositi sa svim izazovima u pomorstvu.  

Regulacija IMO 2020 propisuje minimum kriterijuma (gorivo 0.5 % sadrzaja Sumpora ili upotreba Scrubera) koje drzave potpisnice konvencija su duzne primjeniti a svakako se odnosi na internacionalne svjetske vode I mora. Medjutim iste te clanice ukoliko zele I nadju za potrebno, mogu postaviti jos strozije propise od postojeceg. U konkretnom slucaju sprijecavanja polucije mora, mnoge pomorske drzave, u cjelosti a negdje samo u odredjenim lukama su zabranile upotrebu skrabera sa otvorenim sistemima jer konstatuju da ciscenje ispusnih plinova I nusprodukte pomenutog procesa ubacivati u mora nema kvalitetnog I sveobuhvatnog utemeljenja o zastiti zivotne sredine jer nije cilj I poenta imati cistiju atmosferu a prljavije more. Sledece drzave su zabranile upotrebu Skrabera sa otvorenim sistemom: Australija, Bahrein, Belgija, Bermuda, Brasil, Kina, Egipat, Estonija, Finska, Francuska, Njemacka, Gibraltar, Hon kong, Irska, Latvija, Litvanija, Malezija, Norveska, Pakistan, Panama, Katar, Singapur, Svedska, Ujedinjeni Arapski Emirati I Sjedinjene Americke Drzave, s time da broj drzava se vremenom povecava. S obzirom da u luku Kotor godisnje uplovi oko 500 velikih kruzera I da su upravo ti brodovi u odnosu na druge tipove brodova sa najvecim procentom ugradjenih skrabera I to sa otvorenim sistemom (svega 2-3% su ugradjeni skraberi sa zatvorenim sistemom gdje necistoce ne odlaze u more), jasno se prepoznaje da rizik o oneciscenju nasega mora kao veoma specificnog zaliva i njegovog biodiverziteta  je upravo od tih brodova.Potrebno je da se nadlezni lokalni I drzavni organi jasnom odredbom se prikljuce velikoj grupi pomorskih drzava koje su zabranile upotrebu skrabera sa otvorenim sistemom I stave se u zastitu naseg mora I zaliva. Ne postoji  bojazan da bi takvim potezima mogli poremetiti planove vlasnika kompanija I da ce se poslijedicno tome redukovati broj dolazaka kruzera.

Ipak je najvaznije ocuvanje naseg cistog mora iz kojeg vucemo sve resurse, ekonomiju, ribarstvo I najrazvijeniju granu u CG-turizam te bi kontradiktorno bilo da se omogucava brodovima ispustanje takvih voda a istovremeno se duz dobrog dijela zaliva postavlja centralni kanalizacioni sistem sa postrojenjem za preciscavanjem koja je visemilionska investicija, upravo sa razlogom da nam more bude cisto.

Drugi nacin sprijecavanja zagadjenja zraka je verifikacija upotreba goriva na brodovima prilikom neposrednih inspekcija od strane ovlastenih lica Lucke Kapetanije tj da se vrsi kontrola da li brodovi upotrebljavaju propisana goriva regulacijom IMO2020. Ne samo da se provjeravaju teretnice bunkerisanog goriva vec da se uzimaju uzorci goriva iz sistema te u licenciranim laboratorijama analiziraju I utvrde da li se stvarno primjenjuje propisano gorivo.