Društvo

Tekst: Biljana Marković
Foto: Radio Kotor / B.M.
 
U kotorsku luku juče je uplovio brod - laboratorija “Tara Europa” koji pod francuskom zastavom plovi priobalnim evropskim vodama.
 
Ekspediciju “Tara Europa” predvodi biološka stanica Roscoff (Francuska), jedinica Nacionalnog centra za naučna istraživanja. Okuplja više od 150 istraživačkih timova iz preko 90 institucija u 21 evropskoj zemlji i takođe uključuje lokalne partnere duž rute uzorkovanja, kao što je Institut za biologiju mora (IBM) Kotor Univerziteta Crne Gore.

Nakon osam mjeseci uzorkovanja duž obale Atlantskog, Baltičkog i Sjevernog mora tokom 2023. godine, ekspedicija pod nazivom „Obilazak evropskih obala“ (Traversing European Coastlines - TREC) tokom 2024. godine istražuje i mediteransku obalu.
 
Prezentacija TREC projekta, prvog za proučavanje obalnih ekosistema i njihovog odgovora na okolinu koji se realizuje na nivou kontinenta, održana je juče u Institutu za biologiju mora, uz prisustvo posade broda.
 
Prisutne je najprije u ime kotorske naučne ustanove pozdravila zamjenica direktora, dr Milica Mandić, a Agencije za zaštitu životne sredine (AZŽS) njen direktor dr Milan Gazdić.
 
Državna sekretarka u Ministarstvu prosvjete, nauke i inovacija, Marijeta Barjaktarović-Lanzardi podsjetila je da je Crna Gora punopravna članica Evropske laboratorije za molekularnu biologiju od 2108. godine.
 
“To znači da naši naučnici istraživači mogu potpuno jednako sa svim ostalim članicama da  koriste mogućnosti koje ova infrastruktura  pruža. Do sada mi smo na ovaj način ojačali pristup krupnim istraživačkim infrastrukturama u Evorpskoj uniji i takođe istraživačke kapacitete u našoj zajednici. Vjerujemo da je Trec ekspedicija zapravo jedan izvrstan primjer međunarodne saradnje i posebno nas raduje  njihova saradnja sa Instututom za biologiju mora Univerziteta Crne Gore, zbog toga što na ovaj način uspostavljajući ova partnerstva širi se mreža saradnje u okviru naučno-istraživačke zajednice i naša zajednica ima mogućnost da dobije pristup nekim većim istraživanjima i eksperimentima, što će u krajnjem i njenu konkurentnost na evropskom nivou”, kazala je Barjaktarović-Lanzardi.
 
Ambasadorka Republike Francuske u Crnoj Gori, Anne Marie Maskay, je izrazila zadovoljstvo “što smo u mogućnosti da zajednički ozvaničimo dolazak broda Tara, kao i Trec ekspedicije Evropske laboratorije za molekularnu biologiju u Crnu Goru.
 
“Ovaj događaj označava značajan trenutak u tekucem istraživačkom radu koji sprovode fondacija Tara i Evropska laboratorija za molekularnu biologiju duž obala širom Evrope. Ekspedicija Tara čija misija je da proučava uticaj klimatskih promjena na naše okeane, posvecenost i naporan rad posade na brodu, pokazuje važnost međunarodne saradnje u suočavanju sa globalnim izazovima. Zbog toga želim da poželim dobrodošlicu posadi Tare i istraživačima iz EMBL-a. Vaše prisustvo ovdje danas je svedočanstvo snažnog partnerstva između Evrope, Francuske i Crne Gore u oblasti nauke i očuvanja životne sredine. Uvjerena sam da cete dodatno ojačati ovaj odnos i dovesti do važnih otkrica koja ce nam svima koristiti”, navela je ambasadorka Maskay. Dodaje da je Francuska takođe posvecena uspješnom međunarodnom sporazumu o zagađenju plastikom.

“Od danas, delegacije iz 175 zemalja i predstavnici civilnog društva razmišljaju o postizanju pravno obavezujuceg sporazuma do kraja 2024. godine”, kazala je ambasadorka.

Najavila je da će sljedeći samit Ujedinjenih nacija za okeane (UNOC 3) biti održan u junu naredne godine u Nici, u Francuskoj. Timu ekspedicije Tare i istraživačima EMBL poželjela je uspjeh u radu u Crnoj Gori.

“Neka vaši napori dovedu do novih otkrića i boljeg razumijevanja naših okeana i izazova sa kojima se suočavaju”, poručila je ambasadorka Maskay.

Kako se čulo na prezentaciji projekta, naša mora i obale domaćini su izuzetno bogatog biodiverziteta i igraju ključne uloge u stabilnosti i održivosti širih ekosistema. Međutim, antropogeni uticaji dovode do ubrzanog gubitka genetskog diverziteta vrsta i uništavanja funkcionalnih ekosistema. Uzorkujući duž cjelokupne evropske obale, TREC ekspedicija će obezbijediti bogatije i dublje razumijevanje kako ekosistemi reaguju na izazove koje uzrokuju prirodna i čovjek.

Prezentaciji projekta je u ime Opštine Kotor prisustvovala sekretarka Sekretarijata za zaštitu prirodne i kulturne baštine Bojana Petković.