Društvo

U Kalendaru zdravlja, 4. septembar se obilježava kao Svjetski dan seksualnog zdravlja i posvećen je promovisanju seksualnog zdravlja kao osnove za sveukupno zdravlje i dobrobit pojedinaca i zajednice.

Seksualno zdravlje nije samo odsustvo bolesti, već je stanje fizičkog, emocionalnog, mentalnog i socijalnog blagostanja u vezi sa seksualnošću. Podrazumijeva mogućnost donošenja informisanih i odgovornih odluka, pristup edukaciji, prevenciji i zdravstvenim uslugama bez diskriminacije i stigmatizacije, pa seksualno zdravlje uključuje:

• informisanje i edukaciju, uključujući i edukaciju o protektivnim seksualnim praksama i kontracepciji

• prevenciju i liječenje polno prenosivih infekcija (PPI)

• brigu o menstrualnom zdravlju, trudnoći i porođaju

• zaštitu od seksualnog i rodno zasnovanog nasilja.

Jedan od važnih aspekata seksualnog zdravlja jesu polno prenosive infekcije (PPI), koje i dalje predstavljaju ozbiljan javnozdravstveni izazov. Ubrajaju se među najčešće infektivne bolesti u svijetu. Dominantno se prenose nezaštićenim seksualnim odnosom, neke se mogu prenijeti i putem krvi i sa majke na dijete tokom trudnoće, porođaja i dojenja. U najčešće polno prenosive infekcije spadaju: kondilomi (HPV), hlamidijaza, gonoreja, sifilis, HIV, genitalni herpes, hepatitis B, trihomonijaza, stidne vaši. Neke od polno prenosivih infekcija mogu dovesti do razvoja ozbiljnih komplikacija i trajnog oštećenja zdravlja (sterilitet, maligne bolesti, pobačaji, prenos infekcije na bebu...). Često ne izazivaju simptome. Zato su redovni pregledi, testiranje i rana dijagnoza uz adekvatno liječenje, od izuzetnog značaja za sprečavanje širenja infekcije, ali i razvoja zdravstvenih komplikacija kod inficiranih osoba.

Danas se većina polno prenosivih infekcija vrlo uspešno liječi, pri čemu terapija zavisi od uzročnika, a značajno je da se testiraju i liječe i partneri osobe kod koje je dijagnostikovana polno prenosiva infekcija.

Opšte preporuke za očuvanje seksualnog zdravlja:

• Edukujte se iz pouzdanih izvora kao što su zdravstvene ustanove, zvanični javnozdravstveni komunikacioni kanali;

• Koristite kondome za sprečavanje neželjene trudnoće, kao i PPI;

• Odložite prvi seksualni odnos dok ne budete spremni;

• Izbjegavajte rizične situacije i odnose pod uticajem alkohola ili droga;

• Vakcinišite se (HPV – Humani papiloma virus i hepatitis B);

• Razgovarajte sa svojim doktorom o zaštiti od HIV-a (PrEP i PEP);

• Ako sumnjate na PPI, obratite se svom doktoru (ginekologu, urologu ili dermatovenerologu); testirajte se, slijedite terapiju i obavijestite partnere ili partnerke.

Brini o svom seksualnom zdravlju. Zdrav izbor danas za bezbrižnu budućnost!

Povodom Svjetskog dana seksualnog zdravlja, 4. septembra 2025. godine Institut za javno zdravlje Crne Gore organizuje:

• Vakcinaciju protiv hepatitisa B i HPV vakcinacija za osobe uzrasta od 18 do 26 godina. Vakcinacija se obavlja u Ambulanti za imunizacije Centra za kontrolu i prevenciju zaraznih bolesti u periodu od 8h do 20h, bez prethodnog zakazivanja.

• Besplatno i anonimno savjetovanje i testiranje na HIV, hepatitis B, hepatitis C i sifilis. Testiranje se obavlja u prostorijama Savjetovališta za dobrovoljno povjerljivo savjetovanje i testiranje u periodu od 8h do 20h. Za testiranje nije potrebna zdravstvena knjižica, koriste se brzi testovi i rezultati su gotovi za pola sata.

Institut za javno zdravlje Crne Gore