Društvo

Ministarstvo pravde, ljudskih i manjinskih prava ukazuje javnosti da advokatura ne treba da podliježe fiskalizaciji propisanoj važećim Zakonom o fiskalizaciji u prometu roba i usluga, jer bi to moglo izazvati brojne negativne posledice po građane i državu u cjelini. U tom smislu, prethodno istaknut zahtjev advokata je opravdan, pa bi njegovo ignorisanje ozbiljno dovelo u pitanje ostvarivanje vladavine prava i pravne sigurnosti. Stoga, u duhu zakonske obaveze o međuresornoj saradnji, apelujemo da se sa predstavnicima advokatske profesije u Crnoj Gori intezivira komunikacija u cilju postizanja obostrano prihvatljivog rešenja i zaštite interesa građana.

Važno je napomenuti da je advokatura u neuporedivo drugačijem položaju u odnosu na ostale profesije. Za razliku od svih drugih komercijalnih djelatnosti, jedino je advokatura prepoznata i definisana Ustavom Crne Gore kao nezavisna i samostalna profesija koja pruža pravnu pomoć. Djelatnost advokature regulisana je i Zakonom o advokaturi, Statutom Advokatske komore, Kodeksom profesionalne etike advokata i Advokatskom tarifom. Zaštita i ostvarivanje garantovanih ljudskih prava i sloboda direktno i svakodnevno zavisi od advokature kao djelatnosti pružanja pravne pomoći. Efikasan pristup pravdi sastavni je dio prava na pravično suđenje iz člana 6 Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Zbog toga je obezbjeđivanje efikasnog i nezavisnog rada advokata od ključnog značaja za zaštitu vladavine prava i pravne sigurnosti. Navedena uloga advokatske profesije potvrđena je od strane Ujedinjenih nacija („Osnovni principi o ulozi advokata u prevenciji kriminala“, 1990) kao i od Savjeta Evrope („Preporuka o slobodi obavljanja advokatske profesije“, 2000).

Bilo bi sasvim pogrešno kada bi, u pogledu fiskalizacije, advokatura bila poistovjećena sa trgovačkim i klasičnim uslužnim djelatnostima. Promet proizvoda i usluga nisu isto što i pružanje pravne pomoći. Zbog toga se samo čini da bi fiskalizacijom advokatske djelatnosti bio obezbijeđen jednak odnos prema svima. Kako je to potvrdio i Ustavni sud Crne Gore, princip jednakosti podrazumijeva da iste slučajeve treba tretirati na isti način, a različite različito. Ovo je stav i Evropskog suda za ljudska prava koji je, u slučaju Jordan protiv Velike Britanije, istakao da „tamo gdje opšta politika ili neka mjera ima nesrazmjerno štetan efekat na neku određenu grupu, ista može biti smatrana diskriminatornom.“

Primjena Zakona o fiskalizaciji u prometu roba i usluga na advokatsku djelatnost mogla bi, pored ostalog, dovesti do privremene zabrane obavljanja advokatske djelatnosti, što je suprotno i odredbama važećeg Zakona o advokaturi, budući da je samo Advokatska komora ovlašćena da izrekne mjeru privremene zabrane bavljenja advokaturom. U državama regiona, kao i u zemljama Evropske unije, advokatura je opravdano izuzeta iz fiskalizacije, pa nema razloga da standardi i argumenti koji su prihvaćeni u državama članicama Evropske unije ne budu na isti način primjenjeni i u Crnoj Gori.

Obaveza poštovanja poreske discipline nesumnjivo se odnosi i na advokate, koji imaju poseban zadatak da budu primjer poštovanja zakona. Advokati su obavezni da plaćaju porez na dohodak fizičkih lica i obavezne doprinose za socijalno i zdravstveno osiguranje. Uz to, oni su, u odgovarajućim slučajevima, i obveznici poreza na dodatu vrijednost (PDV). Ne treba posebno naglašavati da advokati, u slučaju nezakonitog izbjegavanja obaveze plaćanja poreza i doprinosa kroz neevidentiranje prometa, podliježu krivičnoj odgovornosti za utaju poreza i doprinosa – što za posledicu može imati prestanak prava na bavljenje advokaturom. Obaveza transparetnog rada advokata i javna kontrola prihoda koje oni ostvaruju ne dovodi se u pitanje, ali sam način sprovođenja te kontrole ne smije zadirati u nezavisnost i samostalnost te specifične profesije niti nesrazmjerno otežavati rad advokata.

Saopštenje potpisuje Ivan Vukićević, državni sekretar u Ministarstvu pravde, ljudskih i manjinskih prava