Društvo

ESG (Environment - životna sredina, Social- društvena odgovornost i Governance odgovorno upravljanje) izvještavanje, a pogotovu ESG interne revizije u Crnoj Gori su “u povoju”, ocijenio je prof. dr Ivo Županović. 

Županović je bio jedan od učesnika Eco foruma održanog u Herceg Novom u hotelu Palmon Bay od 9. do 11. aprila. 

Povodom panela “Implementacija ESG-a: izazovi, prilike i naučene lekcije”, dr Županovića, prepoznatog kao profesora koji se bavi upravljanjem destinacijom na bazi ekonomskih parametara i profesora ekonomske grupe predmeta, te ovlaštenog internog internog revizora paralelno sa profesurom u dijelu ekonomskog kontrolinga i interne revizije već 25 godina, pitali smo o ključnim temama navedene konferencije i kako vidi primjenu ESG modela u Crnoj Gori. 

 “Što se tiče same konferencije, moram da priznam da je bila na zavidnom nivou, kada je u pitanju obim i tematika svih ključnih oblasti zelene tranzicije. Naime, pored ESG modela, na koji ću se vratiti u kasnijoj elaboraciji, predstavljeni su i svi ostali segmenti iste, poput održive infrastrukture i zelenih tehnologija, upravljanja otpadom, zero waste pristupa u tom dijelu i cirkularnom ekonomijom, bio rizikom, zaštita mora i priobalnih područja, kao i elektromobilnosti, uključujući i tehnički i taktički pristup u upravljanju incidentima u tom dijelu. Da se vratim na samu temu panela. U formalnom smislu, osnov za sprovođenje ESG (skraćenica od Environmental, Social, and Governance) revizija je Direktiva 2022/2464 (CSRD). CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) je direktiva EU kojom se propisuje zakonodavni okvir i detaljan set pravila o nefinansijskom izvještavanju.

Ovim izvještajima se obuhvataju sve tri komponente ESG-a – životna sredina (Environment), društvena odgovornost (Social) i odgovorno upravljanje (Governance).

Na taj način, kompanije su dužne da prikažu na godišnjem nivou kako njihovo poslovanje utiče na svaku od ove tri komponente, na koji način postupaju da bi se njihov negativan uticaj smanjio i kako njihovo poslovanje unapređuje svaku od ovih komponenti.

CSRD se odnosi na sve kompanije sa sjedištem u EU koje su listirane na regulisanim tržištima unutar EU (berze) ili ispunjavaju dva od tri uslova: više od 250 zaposlenih,

više od 20 miliona evra imovine, više od 40 miliona evra prometa.

U našoj zemlji, ESG izvještavanje, a pogotovu ESG interne revizije su u povoju. Ja sam prije ove konferencije u tom kontekstu sprovodio obuke u Institutu internih revizora i Privrednoj komori, a auditorijum su bili predstavnici naših najvećih kompanija i institucija.

 Koliko je značajan monitoring interne revizije u pogledu ESG izvještavanja? 

Kako bi bili sigurni da kompanija implementira adekvatno ESG izvještavanje, bazirano na prethodno pomenutoj standardizaciji, interna revizija mora da sprovede određene provjere po tom pitanju.

Dakle, prvenstveno je na fokus na implementaciji GRI standarda, što dalje implicira provjeru metrike izvještavanja u kontekstu relevantnosti, tačnosti, blagovremenosti i dosljednosti. Od ključne je važnosti da svi javni izvještaji o održivosti pružaju informacije koje tačno odslikavaju ESG napore organizacije. Na osnovu navedenog, interna revizija pruža uvjeravanja da li su podaci (kvantitativni i kvalitativni) o kojima se izvještava tačni, relevantni, potpuni i blagovremeni. Ovo je posebno važno jer se regulatorni nadzor konstantno dopunjuje i unapređuje.Potom, potrebno je radi konzistentnosti, detaljno upariti izvještavanje sa formalnim dosijeima o objavljivanju finansijskih podataka. Dok izvještavanje o održivosti pruža nefinansijske podatke, svaka informacija koja je u suprotnosti sa formalnim finansijskim obelodanjivanjem će izazvati crvenu zastavu kod regulatora i investitora. Ukoliko postoje određeni gepovi izmedju finansijskog i nefinansijskog izvještavanja, potrebno je sprovesti procjenu materijalnosti ili rizika za ESG izvještavanje.

Na kraju, želio bih da kažem da je navedeni panel bio izuzetno posjećen, jer je podrazumijevao razmjenu iskustava po ovom pitanju moderatora i panelista, pored Crne Gore, iz Austrije-Urška Starc-Peceny, Velike Britanije-Damien Plant i Mat Roberts, kao i Srbije- Veljko Miloševic i Zoran Daljević, koji je direktora predstavništva Atlantic Grupe za Srbiju, jedne od najvećih kompanija u regionu.

 Organizator događaja bila je kompanija Vozim na struju iz Beograda, pod pokroviteljstvom Opštine Herceg Novi, uz podršku partnera Parking servis Herceg Novi, Turističke organizacije Herceg Novi, kao i Ministarstva ekologije, MERS-a, Agencije za zaštitu životne sredine Crne Gore i brojnih institucionalnih i privatnih partnera iz regiona, sa preko 150 relevantnih učesnika iz 14 zemalja, uključujući i ambasadore Meksika i Brazila. 

(Foto - Miloš Samardžić) 

Predrag Nikolić