Društvo

Predsjednik Crne Gore Milo Đukanović odlikovao je povodom 13. jula - Dana državnosti jedan broj istaknutih ličnosti, kulturnih institucija i sportskih kolektiva za doprinos izgradnji, razvoju i afirmaciji Crne Gore, obnovi njene državnosti i značajna postignuća u različitim oblastima. 

Predsjednik Đukanović uručio je Orden Crnogorske zastave prvog stepena reditelju Veljku Bulajiću, Orden Crnogorske zastave drugog stepena dodijeljen je: biznismenu i humanisti Hajrizu Brčvaku, umjetnici Branki Šćepanović, ranijem ministru trgovine i ministru ekonomije Branku Vujovicu, posthumno novinaru i publicisti Boru Krivokapiću, Matici crnogorskoj, VK  “Primorac“, PVK Jadran. Orden Crnogorske zastave trećeg stepena dodijeljen je Gradskoj muzici iz Kotora. 

U ime laureata, zahvalio je reditelj Veljko Bulajić. 

Govor predsjednika Crne Gore Mila Đukanovića prilikom uručivanja odlikovanja:

 Dame i gospodo,

Poštovani prijatelji,

Poštovani predstavnici medija,

 Ovih dana smo obilježili jedan od najvećih datuma u slavnoj crnogorskoj istoriji - 13. jul - Dan državnosti. Tog dana 1878. godine na Berlinskom kongresu velike sile su po prvi put potvrdile međunarodno priznanje Crne Gore, a 13. jula 1941. podignut je crnogorski opštenarodni ustanak protiv fašizma, prvi u porobljenoj Evropi.

Tim povodom odlučio sam da dodijelim visoka državna odlikovanja jednom broju istaknutih ličnosti, kulturnih institucija i sportskih kolektiva. Jednom od njih nažalost posthumno.

Orden Crnogorske Zastave kojim su odlikovani dodjeljuje se kao priznanje koje država Crna Gora daje za izuzetne rezultate u različitim oblastima, za doprinos afirmaciji naše zemlje i njenog državnog i kulturnog identiteta, i najviših vrijednosti crnogorskog društva.  Čak i kratak uvid u biografije i istorijat nagrađenih potvrđuje da su odlikovanja više nego zaslužena.

 Orden Crnogorske zastave I stepena dodijelio sam:

 - Veljku Bulajiću, rođenom u Vilusima kod Grahova, jednom od najznačajnijih i najpoznatijih jugoslovenskih filmskih reditelja, čije ime je u vrhu evropske i svjetske kinematografije. Njegova vrhunska filmska ostvarenja prikazana su na mnogim filmskim festivalima širom svijeta. Bulajićevi filmovi jednako su nagrađivani od strane stručnih žirija, kao i od publike. Film „Bitka na Neretvi“, za koji je plakat izradio Pablo Pikaso, smatra se jednim od najboljih ratnih filmova svjetske kinematografije. Bio je nominovan za Oskara, a vidjelo ga je preko 450 miliona gledalaca.

Veljko je filmsku režiju završio u Rimu, gdje je asistirao velikim rediteljima kao što su Federiko Felini i Vitorio De Sika. Međunarodni uspjeh postigao je već prvim igranim filmom ,,Vlak bez voznog reda” 1959. koji je osvojio nagradu publike na Filmskom festivalu u Kanu.

Bulajićevo filmsko djelo je i trajno svjedočanstvo o borbi jugoslovenskih naroda protiv fašizma u Drugom svjetskom ratu, čiji je i sam bio akter, i čijim je idealima ostao dosljedan do današnjeg dana. Poznat je i po tome što je u vremenu krvavog raspada Jugoslavije svojim umjetničkim, životnim i slobodarskim kredom, svojim velikim imenom, ostao čvrsto i hrabro na braniku najviših ljudskih i civilizacijskih vrijednosti. Kao što je u procesu obnove crnogorske nezavisnosti sa istim žarom snažno dizao glas za suverenu, demokratsku, multietničku, antifašističku, evropsku, savremenu Crnu Goru. Nakon trauma iz nedavne prošlosti, on je dao i daje poseban doprinos revitalizaciji odnosa Crne Gore i Republike Hrvatske u kojoj živi, koje danas kao članice NATO, posvećene zajedničkim evropskim ciljevima, njeguju prijateljske dobrosusjedske odnose.

 Orden crnogorske zastave II stepena odlučio sam da dodijelim:

  -  Hajrizu Brčvaku, biznismenu i humanisti, Bjelopoljcu koji živi i radi u Njemačkoj, čije dobročinstvo ima neprocjenjivo.

Hiljade ljudi u Crnoj Gori, regionu i širem okruženju sa zahvalnošću izgovaraju ime Hajriza Brčvaka. Svi oni kojima je pomogao da dobiju dom, da imaju bolje uslove za život, za školovanje i liječenje. Donacijama u opremi i ljekovima on je značajno pomogao i svojoj državi Crnoj Gori iznenada suočenoj sa nepoznatim koronavirusom. Jednako su mu zahvalni majke i đeca iz Ukrajine, koji su bježeći od strahota rata, spas našli u Bijelom Polju. On je i primjer uspješnosti naših ljudi u svijetu, čovjek koji uživa ugled, poštovanje i zahvalnost šire javnosti za svoj nesebični humani rad, koji ne poznaje vjerske, nacionalne i državne granice.

 -   Branki Šćepanović, umjetnici, koja je proslavila crnogorsku izvornu pjesmu i našu muzičku tradiciju na prostorima bivše Jugoslavije i širom svijeta.

Višedecinijskim njegovanjem crnogorskog melosa, Branka Šćepanović na najbolji način promoviše jedinstveni muzički izraz, po kome je prepoznatljiva i cijenjena jednako od svojih kolega, kao i od publike. Bez njenih pjesama gotovo da i nema veselja u Crnoj Gori. Višedecenijsko trajanje na muzičkoj sceni prava je potvrda njenih visokih umjetničkih dometa i vrijednosti.

Pjesma Branke Šćepanović i njena autentična izvedba čuvari su jezika, folklora i narodnog pamćenja, što je neodvojivi dio vrijedne kulturne baštine Crne Gore.

 - Branku Vujoviću, istaknutom privredniku i društveno—političkom radniku Cetinja i Crne Gore, ranijem ministru trgovine i ministru ekonomije.

Branko Vujović je kao mašinski inženjer napredovao  u Obodu od konstruktora-tehnologa u proizvodnoj hali do generalnog direktora, što ga je kasnije preporučilo za visoke dužnosti u Prijestonici Cetinje, privrednim komorama Crne Gore i SRJ, i u Vladi Crne Gore. Zapažen je njegov doprinos u periodu transformacije privrednog i političkog sistema Crne Gore u vrijeme i nakon raspada SFRJ, posebno na dužnosti direktora Agencije za prestrukturiranje privrede i strana ulaganja. Na svim poslovima koje je obavljao Branko Vujović se isticao kao visoki profesionalac, čestit i radan čovjek, koji je dao doprinos stvaranju ekonomskih uslova za obnovu državnosti Crne Gore, kao i za njen savremeni razvoj na evropskom putu.

- Boru Krivokapiću, istaknutom crnogorskom i jugoslovenskom novinaru i publicisti, čovjeku koji nažalost više nije među nama, a koji je za života postao neodvojivi dio novije istorije Crne Gore.

Bio je među najvećim imenima jugoslovenskog novinarstva iz najboljih dana, cijenjeni sagovornik ondašnjih najumnijih ljudi, ličnost sa stavom i intelektualnim autoritetom.

Profesionalni zenit dostigao je u velikoj Jugoslaviji, nikada ne napuštajući Crnu Goru, iako dugo u njoj nije živio. Još u mladosti se odlikovao mudrošću i posebnim osjećajem za tradicionalne vrijednosti na kojima je satkana sva crnogorska istorija. Sa jednakim žarom afirmisao je neprolazne vrijednosti Narodnooslobodilačke borbe kroz koju je Crna Gora povratila svoje nacionalno ime, veličajući svojim djelom i svojim životom antifašizam kao stožer crnogorskog slobodarstva i državnosti. Bio je i oštar kritičar anomalija u svim državnim aranžmanima i sistemima i posebno ukazivao na opasnosti od nacionalizama i velikodržavnih ambicija na balkanskim prostorima.

Boro Krivokapić je ugradio cijelog sebe u temelje savremene nezavisne Crne Gore, pionirski prepoznavajući da je ostvarenje strateških, evropskih i evroatlantskih ciljeva garancija dugovječnosti njenog državnog trajanja.

 - Matici crnogorskoj, instituciji koja afirmiše istorijsko i savremeno nasljeđe Crne Gore, njen nacionalni i kulturni identitet, multietničnost i multikulturalnost, i koja predano uvećava fond novih znanja, objavljujući važna svjedočanstva i naučno-istraživačke radove o crnogorskoj istoriji i kulturi.

Osnovana je 1993. na Cetinju od grupe istaknutih crnogorskih intelektualaca, pripadnika antiratnog pokreta 90-tih godina prošlog vijeka, a od 2008. godine zakonom je ustanovljena kao nacionalna organizacija u oblasti kulture. Strateška vizija Matice sadržana je u programskim dokumentima „Crna Gora pred izazovima budućnosti“ i „Crna Gora na evropskom putu“. Zavidne rezultate ostvarila je i ostvaruje i u izdavačkoj djelatnosti, između ostalog i kroz časopis „Matica“ koji izlazi već 22 godine i koji je stekao visoku stručnu reputaciju. Prepoznata je kao kulturna i naučna institucija crnogorskog naroda, kao i drugih naroda koji Crnu Goru smatraju svojom domovinom. Posebno je za respekt njegovanje plodne saradnje Matice sa crnogorskim iseljeništvom. Ostaće za pamćenje nekoliko pionirskih publikacija o crnogorskoj emigraciji u Americi i Argentini, kao i kolonizaciji crnogorskog naroda u Vojvodinu.

Matica je imala nezamjenjivu ulogu u procesu obnove crnogorske državnosti, posebno u objedinjavanju suverenističkih snaga uoči referenduma. Za sve vrijeme trajanja prepoznata je njena nacionalna i državotvorna vertikala središta intelektualne misli u zaštiti milenijumskog trajanja Crne Gore.

-   Vaterpolo klubu „Primorac“ iz Kotora, jednom od najstarijih i najtrofejnijih crnogorskih sportskih klubova.

Osnovan je 30. jula 1922. godine u okviru sportskog društva sa istim imenom. Klub je poznat ne samo po izuzetnim rezultatima, već i po vlastitoj školi vaterpola koja je iznjedrila najslavnija imena ovog sporta na evropskom i svjetskom nivou. Drevni grad Kotor sa svojim slavnim istorijskim nasljeđem prepoznat je tokom posljednjeg vijeka i po svom vaterpolo klubu „Primorac“, koji se uzdigao do evropskog trona, doprinoseći u kontinuitetu afirmaciji svog grada i svoje države.  To čini i kroz učešće njegovih vaterpolista u reprezentaciji Crne Gore, koja ima svoje zasluženo mjesto na evropskoj i svjetskoj sceni.

 -   Plivačkom vaterpolo klubu „Jadran“ Herceg Novi, još jednom od velikana našeg plivačkog i vaterpolo sporta.

Vijek postojanja kluba čini nasljeđe dostojno poštovanja, prožeto brojnim uspjesima, uključujući tituli vicešampiona Evrope,  koji su proslavili grad Herceg Novi i državu Crnu Goru. Zajedno sa prestižnim rezultatima na domaćoj i međunarodnoj sceni, PVK „Jadran“ se diči slobodarskom antifašističkom tradicijom na koju smo veoma ponosni. Kroz školu plivanja i vaterpola Jadrana prošle su generacije Novljana koji u kontinuitetu daju doprinos razvoju grada i zemlje ne samo u sportu, već u svim oblastima. Nezamjenjiva je uloga igrača poniklih u Jadranu u crnogorskoj vaterpolo reprezentaciji, koja je dostigla evropski vrh i obezbijedila mjesto u svjetskoj eliti.

 Orden Crnogorske zastave III stepena, odlučio sam da dodijelim:

 - Gradskoj muzici Kotor, koja ove godine proslavlja 180 godina postojanja.

U dugom trajanju Gradska muzika je postala zaštitni znak drevnog Kotora, njegove posebnosti i mediteranskog biljega.

Tradicija Gradske muzike je upečatljiv primjer emancipacije i duhovnosti gradske kulture koja se uspostavljala na trajnim vrijednostima muzičkog nasljeđa, koje seže u daleku prošlost. Još 1488. godine u Kotoru je sastavljen ugovor o izgradnji orgulja u Katedrali Svetog Tripuna, što je značajan datum u cjelokupnoj evropskoj istoriografiji ovog instrumenta.

Do formiranja vojne muzike na Cetinju, Gradska muzika Kotor bila je jedno vrijeme i dvorska muzika knjaza i kralja Nikole. Svirala je na prosidbi njegove kćerke, italijanske kraljice Jelene 1910. godine, kao i prilikom proglašenja Crne Gore za kraljevinu.

Bez učešća Gradske muzike Kotor se ne može zamisliti ni jedna značajnija manifestacija u gradu.

Bez Gradske muzike Kotor, jednostavno se ne može zamisliti ni sam grad Kotor.

Poštovani prijatelji,

Uvjeren sam da će nosioci ovih visokih odlikovanja, kao i njihovi rezultati i dalji uspjesi biti podsticaj snaženju kreativnih potencijala i vrijednosti u funkciji daljeg napretka crnogorskog društva, i izgradnje moderne, evropske Crne Gore.

Čestitam dobitnicima i sve vas srdačno pozdravljam.

(Služba za informisanje Predsjednika Crne Gore)