Društvo

Predsjednik Crne Gore Jakov Milatović, shodno članu 94 Ustava Crne Gore, vratio je Skupštini na ponovno odlučivanje tri zakona: Zakon o izmjeni i dopunama Zakona o privrednim društvima, Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o finansiranju lokalne samouprave i Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o elektronskim komunikacijama.
U obrazloženju odluke o vraćanju Skupštini na ponovno odlučivanje Zakona o izmjeni i dopunama Zakona o privrednim društvima predsjednik je naveo da je propisivanje retroaktivne primjene pojedinih rješenja sadržanih u navedenom Zakonu u suprotnosti sa ustavnom zabranom povratnog dejstva zakona i drugih propisa, ustanovljenom članom 147 Ustava.
Članom 3 usvojenog Zakona, u važeći tekst Zakona o privrednim društvima uvodi se novi član 330b kojim se propisuje da će se „postupci sazivanja i održavanja skupštine akcionara koji su započeti prije stupanja na snagu ovog zakona, okončati po ovom zakonu, osim ako su rokovi za održavanje skupštine kraći od rokova iz člana 151a ovog zakona.“
Imajući u vidu da u postupku donošenja predmetnog Zakona nije utvrđen javni interes, u pogledu mogućnosti da pojedine njegove odredbe imaju povratno dejstvo, saglasno Ustavu Crne Gore i Poslovniku Skupštine Crne Gore, Predsjednik smatra da je neophodno da Skupština Crne Gore još jednom sagleda osnovanost rješenja kojim se omogućava retroaktivna primjena donesenog Zakona.
Navodeći razloge ponovnog vraćanja Skupštini Crne Gore na odlučivanje Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o finansiranju lokalne samouprave, Predsjednik Milatović je naveo da su usvojenim Zakonom, pored ostalog, ustupljeni prihodi opština, po osnovu dijela prihoda od poreza na dohodak fizičkih lica prema mjestu prebivališta lica koje ostvaruje dohodak, smanjeni za opštine Primorskog i Središnjeg regiona sa dosadašnjih 50% na 40%.
Navedeno zakonsko rješenje, kako je dodao, sadrži nedostatke i njegovom primjenom u praksi bi se ostvarili negativni efekti po razvoj lokalnih samouprava Primorskog i Središnjeg regiona, posebno imajući u vidu da su budžeti ovih lokalnih samouprava usvojeni u skladu sa važećim Zakonom. Predsjednik, takođe smatra da se usvojenim Zakonom dovode u neravnopravan položaj lokalne samouprave Primorskog i Središnjeg regiona, a posebno nerazvijene lokalne samouprave koje pripadaju ovim regionima među kojima ima i onih koje se već dugi niz godina nalaze u kategoriji razvijenosti ispod crnogorskog prosjeka. 
Izmjene Zakona na ovaj način, bez jasnih kriterijuma kada je u pitanju stepen razvijenosti, dovele bi do paradoksalne situacije da pojedine nerazvijene opštine iz Primorskog i Središnjeg regiona, koje primaju novac iz Egalizacionog fonda, ostaju bez dijela ustupljenih prihoda, koji se usmjeravaju na nerazvijene opštine iz Sjeverne regije. 
Usvojenim izmjenama uvodi se novi institut finansijskog ujednačavanja opština, pored postojećeg Egalizacionog fonda, koji daje diskreciono pravo Ministarstvu finansija da raspolaže sredstvima bez utvrđenih zakonskih kriterijuma i utvrđene procedure raspodjele. 
Važno je istaći i da se, uvažavajući princip solidarnosti i činjenicu da razvijene opštine imaju veću ekonomsku sposobnost da doprinose drustveno-ekonomskom razvoju Crne Gore, smanjivanje razvojnog jaza ne može postići tako što se usporava rast razvijenih opština, ali i onih nerazvijenih, u Središnjem i Primorskom regionu, što se nesumnjivo čini smanjenjem ustupljenih prihoda.
U odluci o vraćanju Parlamentu na ponovno odlučivanje Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o elektronskim komunikacijama, Predsjednik Milatović je naveo da rješenja sadržana u usvojenom Zakonu, pored ostalog, podrazumijevaju drugačiji način nadzora i kontrole kada je u pitanju Agencija za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost, gdje ključnu nadzornu ulogu, koju po važećem zakonodavstvu u odnosu na Agenciju vrši Skupština, a prema usvojenom rješenju vršiće Vlada.
Dodao je da je od izuzetne važnosti da procedura izmjene Zakona o elektronskim komunikacijama podrazumijeva postojanje pozitivnog mišljenja Evropske komisije u odnosu na rješenja koja se predlažu, a tiču se, prije svega, nezavisnosti rada Agencije za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost. 
Napomenuo je, da je u proteklom periodu Evropska komisija isticala da se pitanje nezavisnosti Agencije, kao regulatora, tretira kao jedno od najznačajnijih aspekata u kontekstu mjerila za zatvaranje pregovaračkog poglavlja 10.
Podsjetio je da su predmetne zakonske izmjene već jednom, u aprilu 2023., bile dio skupštinske procedure prethodnog saziva Skupštine Crne Gore, kada su takođe razmatrane bez prethodno obavljenog procesa javne rasprave.
Predsjednik Milatović smatra da ostaje otvoreno pitanje usaglašenosti usvojenog Zakona sa EU zakonodavstvom. Shodno navedenom, Predsjednik Crne Gore smatra da je potrebno da se Skupština Crne Gore dodatno odredi prema razlozima za izmjenu postojećih zakonskih rješenja.
Podsjećamo, Predsjednik Milatović je 30. decembra 2023. godine donio Ukaze o proglašenju 14 od 17 zakona koje je Skupština usvojila neposredno prije kraja 2023. godine.

SKUPŠTINA CRNE GORE
- predsjedniku, gospodinu Andriji Mandiću
Na osnovu člana 94 stav 1 Ustava Crne Gore vraćam na ponovno odlučivanje Zakon o izmjeni i dopunama Zakona o privrednim društvima, koji je donijela Skupština Crne Gore 28. saziva na Sedmoj sjednici Drugog redovnog (jesenjeg) zasijedanja u 2023. godini, dana 29. decembra 2023. godine. 
O b r a z l o ž e nj e
Na Sedmoj sjednici Drugog redovnog (jesenjeg) zasijedanja u 2023. godini, dana 29. decembra 2023. godine, Skupština Crne Gore usvojila je Zakon o izmjeni i dopunama Zakona o privrednim društvima. 
Članom 3 usvojenog Zakona, u važeći tekst Zakona o privrednim društvima uvodi se novi član 330b kojim se propisuje da će se „postupci sazivanja i održavanja skupštine akcionara koji su započeti prije stupanja na snagu ovog zakona, okončati po ovom zakonu, osim ako su rokovi za održavanje skupštine kraći od rokova iz člana 151a ovog zakona.“
Propisivanje retroaktivne primjene pojedinih rješenja sadržanih u navedenom Zakonu o izmjeni i dopunama zakona o privrednim društvima, u suprotnosti je sa ustavnom zabranom povratnog dejstva zakona i drugih propisa, ustanovljenom članom 147 stav 1 Ustava. 
Dodatno ukazujem na:
- stav 2 istog člana Ustava kojim je utvrđeno da, izuzetno, pojedine odredbe zakona, ako to zahtijeva javni interes utvrđen u postupku donošenja zakona, mogu imati povratno dejstvo;
- član 130 Poslovnika Skupštine Crne Gore kojim je propisano da obrazloženje predloga zakona sadrži, pored ostalog, i javni interes zbog kojeg je predloženo povratno dejstvo, ako predlog zakona sadrži takve odredbe; kao i 
- član 140 Poslovnika Skupštine Crne Gore kojim je propisano da će se Skupština posebno izjasniti da li za određeno povratno dejstvo, koje se predlaže zakonom, postoji javni interes. 
Imajući u vidu da u postupku donošenja predmetnog zakona nije utvrđen javni interes, u pogledu mogućnosti da pojedine njegove odredbe imaju povratno dejstvo, saglasno Ustavu Crne Gore i Poslovniku Skupštine Crne Gore, neophodno je da Skupština Crne Gore još jednom sagleda osnovanost rješenja kojim se omogućava retroaktivna primjena donesenog zakona.
***
SKUPŠTINA CRNE GORE
- predsjedniku, gospodinu Andriji Mandiću
        
Na osnovu člana 94 stav 1 Ustava Crne Gore vraćam na ponovno odlučivanje Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o finansiranju lokalne samouprave, koji je donijela Skupština Crne Gore 28. saziva na Sedmoj sjednici Drugog redovnog (jesenjeg) zasijedanja u 2023. godini, dana 29. decembra 2023. godine. 

O b r a z l o ž e nj e

Na Sedmoj sjednici Drugog redovnog (jesenjeg) zasijedanja u 2023. godini, dana 29. decembra 2023. godine, Skupština Crne Gore usvojila je Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o finansiranju lokalne samouprave. 
Usvojenim Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o finansiranju lokalne samouprave, pored ostalog, ustupljeni prihodi opština, po osnovu dijela prihoda od poreza na dohodak fizičkih lica prema mjestu prebivališta lica koje ostvaruje dohodak, smanjeni su za opštine Primorskog i Središnjeg regiona sa dosadašnjih 50% na 40%.
Pored toga, usvojeni Zakon propisuje da se ovih 10% prihoda od poreza na dohodak fizičkih lica koja imaju prebivalište i ostvaruju dohodak na teritoriji opština koje pripadaju Primorskom i Središnjem regionu uplaćuju na poseban račun Ministarstva finansija kao namjenski prihodi koji se onda ustupaju opštinama Sjevernog regiona, u skladu sa stepenom razvijenosti opštine, a na način koji će biti propisan aktom Ministarstva.
Smatram da navedeno zakonsko rješenje sadrži nedostatke i da bi se njegovom primjenom u praksi ostvarili negativni efekti po razvoj jedinica lokalne samouprave Primorskog i Središnjeg regiona, posebno imajući u vidu da su njihovi budžeti već usvojeni u odnosu na postojeće zakonsko rješenje, što bi moglo da dovede u pitanje funkcionisanje sistema lokalne samouprave u Crnoj Gori. 
Takodje, smatram da se usvojenim zakonom dovode u neravnopravan položaj lokalne samouprave Primorskog i Središnjeg regiona, a posebno nerazvijene lokalne samouprave koje pripadaju ovim regionima. 
Podsjećam da se, u skladu sa Zakonom o regionalnom razvoju ("Službeni list Crne Gore", br. 020/11 od 15.04.2011, 026/11 od 30.05.2011, 020/15 od 24.04.2015, 047/19 od 12.08.2019) stepen razvijenosti jedinice lokalne samouprave utvrđuje na osnovu indeksa razvijenosti. 
Podaci indeksa razvijenosti jedinica lokalne samouprave ukazuju na to da se određene opštine Primorskog i Središnjeg regiona već dugi niz godina nalaze u kategoriji razvijenosti ispod crnogorskog prosjeka. 
Izmjene Zakona na ovaj način, bez jasnih kriterijuma kada je u pitanju stepen razvijenosti, dovele bi do paradoksalne situacije da pojedine nerazvijene opštine iz Primorskog i Središnjeg regiona, koje primaju novac iz Egalizacionog fonda, ostaju bez dijela ustupljenih prihoda, koji se usmjeravaju na nerazvijene opštine iz Sjeverne regije. 
Dalje, izmjenama Zakona uvode se sistemske nelogičnosti u pogledu određivanja lokalnih samouprava koje treba da budu korisnice razvojnih sredstava. 
Usvojenim izmjenama uvodi se novi institut finansijskog ujednačavanja opština, pored postojećeg Egalizacionog fonda, koji daje diskreciono pravo Ministarstvu finansija da raspolaže sredstvima bez utvrđenih zakonskih kriterijuma i utvrđene procedure raspodjele. 
Važno je istaći i da se, uvažavajući princip solidarnosti i činjenicu da razvijene opštine imaju veću ekonomsku sposobnost da doprinose drustveno-ekonomskom razvoju Crne Gore, smanjivanje razvojnog jaza ne može postići tako što se usporava rast razvijenih opština, ali i onih nerazvijenih, u Središnjem i Primorskom regionu, što se nesumnjivo čini smanjenjem ustupljenih prihoda.
Shodno navedenom, smatram opravdanim da Skupština Crne Gore dodatno razmotri rješenja sadržana u Zakonu o izmjenama i dopunama Zakona o finansiranju lokalne samouprave.

***
SKUPŠTINA CRNE GORE 
- predsjedniku, gospodinu Andriji Mandiću 
         
Na osnovu člana 94 stav 1 Ustava Crne Gore vraćam na ponovno odlučivanje Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o elektronskim komunikacijama, koji je donijela Skupština Crne Gore 28. saziva na Petoj sjednici Drugog redovnog (jesenjeg) zasijedanja u 2023. godini, dana 29. decembra 2023. godine. 
 
O b r a z l o ž e nj e 
 
Na Petoj sjednici Drugog redovnog (jesenjeg) zasijedanja u 2023. godini, dana 29. decembra 2023. godine, Skupština Crne Gore usvojila je Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o elektronskim komunikacijama.  
Rješenja sadržana u usvojenom Zakonu, pored ostalog, podrazumijevaju drugačiji način nadzora i kontrole kada je u pitanju Agencija za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost. Naime, ključnu nadzornu ulogu, koju po važećem Zakonu u odnosu na Agenciju vrši Skupština, prema usvojenom rješenju vršiće Vlada.  
Prema Izvještaju Evropske komisije o napretku Crne Gore, za potpunu usaglašenost crnogorskog zakonodavstva sa pravnom tekovinom Evropske unije u oblasti elektronskih komunikacija i informacionih tehnologija, neophodno je da naša zemlja ostvari značajniji napredak u harmonizaciji relevantnih nacionalnih propisa sa EU zakonodavstvom.
S tim u vezi, od izuzetne važnosti je da procedura izmjene Zakona o elektronskim komunikacijama podrazumijeva postojanje pozitivnog mišljenja Evropske komisije u odnosu na rješenja koja se predlažu, a tiču se, prije svega, nezavisnosti rada Agencije za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost. Podsjećam da je u proteklom periodu Evropska komisija isticala da se pitanje nezavisnosti Agencije, kao regulatora tržišta za elektronske komunikacije i poštanku djelatnost, tretira kao jedan od najznačajnijih aspekata u kontekstu mjerila za zatvaranje pregovaračkog poglavlja 10. 
Takođe, podsjećam i na činjenicu da su predmetne zakonske izmjene već jednom, u aprilu 2023., bile dio skupštinske procedure prethodnog saziva Skupštine Crne Gore, kada su takodje razmatrane bez prethodno obavljenog procesa javne rasprave. Ovakav proces izmjene zakonskog rješenja je negativno konstatovan u Izvještaju Evropske komisije o napretku za prošlu godinu.
Dodatno, postojeće zakonsko rješenje predviđa da Predsjednika i članove Savjeta imenuje Skupština, na osnovu javnog konkursa, što se predloženim izmjenama i dopunama Zakona o elektronskim komunikacijama mijenja. Predložene izmjene koje se odnose na regulisanje postupka i uslova imenovanja predsjednika i članova Savjeta Agencije ne doprinose profesionalizaciji upravljanja Agencijom, čime se može dovesti u pitanje nezavisnost rada iste. 
Imajući u vidu gore navedeno, ostaje otvoreno pitanje usaglašenosti usvojenog Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o elektronskim komunikacijama sa EU zakonodavstvom, te smatram da je potrebno da se Skupština Crne Gore dodatno odredi prema razlozima za izmjenu postojećeg zakonskog rešenja, uticaju koji bi ove izmjene imale na nezavisnost Agencije kao regulatora, kao i usaglašenosti sa smjernicama evropskog zakonodavstva u ovoj oblasti. 
PREDSJEDNIK
Jakov Milatović

foto: Služba za informisanje predsjednika Crne Gore