Društvo

Brzi razvoj novih znanja i tehnologija i uticaj digitalizacije na ekonomiju, transport i tržište rada, rastuća težnja za visokokvalifikovanom radnom snagom, proces globalizacije i demografski trendovi nameću nužnost uspostavljanja fleksibilnog sistema obrazovanja, sa razvijenim sistemom osiguranja kvaliteta, koji daje mogućnost različitih puteva obrazovanja i mogućnosti za napredovanje, koji promoviše i podstiče kvalitet i izvrsnost u učenju i vještinama za potpuno ostvarivanje ličnog potencijala, ocijenila je Neda Ojadnić  vršiteljka dužnosti  direktorice Direktorata za tercijalno obrazovanje u Ministarstvu prosvjete, nauke, kulture i sporta, na nedavno održanoj prvoj međunarodnoj naučnoj konferenciji iz oblasti pomorstva – “1st Kotor International Maritime Conference”.  

Ojdanić je kazala da usmjerenost na cjeloživotno učenje omogućava pojedincu lakši prelazak iz svijeta obrazovanja u svijet rada, bolji položaj na tržištu rada ili u nastavku obrazovanja, sa mogućnošću da vrednuje svoja ranije stečena znanja i vještine.

“Kvalitetno inicijalno obrazovanje je osnov za kontinuirano obrazovanje, usavršavanje i nadograđivanje znanja i vještina svakog pojedinca. Obrazovan pojedinac, spreman da stalno unapređuje svoja znanja, može odgovoriti na promjenljive zahtjeve tržišta rada i društva, lakše ostvaruje svoj potencijal kao samouvjereni, aktivni građanin. Vještine stečene u toku obrazovanja su sredstvo za zapošljivost, za kvalitetno obavljanje poslova. Posjedovanje vještina koje se stiču u toku inicijalnog obrazovanja u velikoj mjeri utiču na konkurentnost i sposobnost za inovacije”, rekla je Ojdanić.

Aktivnosti u oblasti stručnog obrazovanja, kako je precizirala, definisane su Strategijom razvoja stručnog obrazovanja u Crnoj Gori i usmjerene  ka ostvarivanju operativnih ciljeva:

1. Stručno obrazovanje koje omogućava vještine, kompetencije i kvalifikacije za zapošljivost, cjeloživotno učenje, inkluzivnost, lični razvoj i aktivno građanstvo pojedinaca.
2. Relevantno za pojedinca, tržište rada i društvo, dostupno i inovativno stručno obrazovanje.
3. Sveobuhvatno i efektivno stručno obrazovanje, sa upravljanjem i finansiranjem koje podstiče izvrsnost i efikasnost.

“Za oblast srednjeg obrazovanja pomoraca, urađena su dva obrazovna programa: nautički tehničar i brodomašinski tehničar, koji se baziraju na dva standarda zanimanja -  brodski kormilar i nautički oficir na radnom nivou, odnosno brodski mazač i brodomašinski oficir na radnom nivou. Programi su usklađeni sa STCW konvencijom i IMO modelima kursa 7.03 odnosno 7.04”, kazala je Ojdanić.

Ona je podsjetila da u Crnoj Gori imamo dvije državne srednje škole za obrazovanje pomoraca i to Srednju pomorsku školu u Kotoru i Srednju stručnu školu u Baru koje učenicima omogućavaju sticanje nivoa stručne kvalifikacije IV1 iz oblasti pomorstva.

“Učenje i obrazovanje odraslih predstavljaju značajnu komponentu procesa cjeloživotnog učenja koje objedinjuje različite oblike i programe formalnog obrazovanja, neformalnog, informalnog i samousmjerenog učenja. Ova oblast učenja obuhvata različite sadržaje, od pismenosti i opštih (ključnih, generičkih) vještina, preko sadržaja stručnog obrazovanja i osposobljavanja, do porodičnog, građanskog, ekološkog, medijskog, obrazovanja za slobodno vrijeme i mnogih drugih oblasti čiji prioriteti zavise od specifičnih potreba svake zemlje.
Cjeloživotno učenje, uključujući obrazovanje i učenje odraslih, smatra se najboljim odgovorom na ekonomske, društvene, kulturne, ekološke i druge izazove. Svijest o ključnoj ulozi obrazovanja i učenja odraslih se povećala u skoro svim zemljama, a u većini EU država usvojene su sveobuhvatne strategije cjeloživotnog učenja, kao odgovor na Lisabonsku strategiju i dokumenta Savjeta Evrope”, kazala je Ojdanić.

Politika EU osmišljena je da, naznačila je, kroz razmjenu najboljih praksi, prikupljanje i širenje informacija i savjete po pitanju uspješnosti reformi, bude podrška nacionalnim aktivnostima i doprinese rješavanju zajedničkih izazova, kao što su nedostak vještina radne snage i globalne konkurencije, starenja društva i dr. 

“Tokom 2019. godine, Nacionalni savjet za obrazovanje je usvojio dva programa obrazovanja za pomorce nivoa IV1, nautički oficir na radnom nivou i brodomašinski oficir na radnom nivou , koji se baziraju na istoimenim standardima zanimanja i standardima stručnih kvalifikacija. I ovi programi su usklađeni sa STCW konvencijom i IMO modelima kursa 7.03 odnosno 7.04.”, rekla je Ojdanić.

U Crnoj Gori su dva organizatora obrazovanja odraslih. Bave se obrazovanjem pomoraca kojima je licencu izdalo Ministarstvo prosvjete, nauke, kulture i sporta. To su Srednja pomorska škola iz Kotora i Maritime academy iz Kotora.

“Visoko obrazovanje je Strategijom pametne specijalizacije od 2019. do 2024. godine, prepoznato kao jedan od 12 stubova konkurentnosti. Jačanje istraživačke komponente i stvaranje uslova za adekvatnije bavljenje naučno-istraživačkim radom je, kao i do sada, oblast kojoj će i u narednom period biti posvećena pažnja uz ključnu ulogu ustanova visokog obrazovanja akademske zajednice.
Strateški ciljevi u oblasti visokog obrazovanja su usklažđeni sa Globalnom EU strategijom, strategijom, strategijama i dokumentima Evropskog prostora visokog obrazovanja (EHEA) i Evropskog istraživačkog prostora, sa principima Bolonjske deklaracije i sa preporukama eksternih provjera visokog obrazovanja od strane komisija Programa za institucionalnu evaluaciju IEP”, kazala je Ojdanić.

Crna Gora ima dva fakulteta, jedan državni, drugi privatni, u Kotoru odnosno Baru, koji se bave obrazovanjem pomoraca za najviša zvanja, do zapovjednika broda, odnosno upravitelja stroja - Pomorski fakultet Kotor i Fakultet za pomorstvo i turizam u Baru.

“Na Pomorskom fakultetu Kotor, Univerziteta Crne Gore se vrši obrazovanje po modelu 3+2+3. Na osnovnim studijama se može dobiti obrazovna kvalifikacija (VI-1): BSc Nautika i pomorski saobraćaj, BSc Brodomašinstvo, BSc Pomorska elektrotehnika i BSc Menadžment u pomorstvu i logistika. Na master studijama se može dobiti obrazovna kvalifikacija (VII-2): MSc Pomorske nauke i MSc Menadžment u pomorstvu i logistika. Na doktorskim studijma se može dobiti obrazovna kvalifikacija (VIII): PhD Pomorske nauke i PhD Menadžment u pomorstvu i logistika.
Programima IPA 2021 I IPA 2022 predviđeno je da će se uspješnom relizacijom planiranih aktivnosti doprinijeti socijalnom i ekonomskom rastu Crne Gore, smanjenjem jaza između obrazovne ponude i potreba tržišta rada”, rekla je Ojdanić.

Zaključila je da predviđene aktivnosti obuhvataju tri prioritene oblasti:

- jačanje veza između obrazovanja i privrede, sa ciljem da se unaprijedi kvalitet stručnog obrazovanja i relevantnost ishoda učenja u stručnom obrazovanju.

-cjeloživotno učenje i obrazovanje odraslih, sa ciljem da se stvore fleksibilni uslovi i mogućnosti za prekvalifikacije i dokvalifikacije mladih i odraslih.

-modernizacija visokog obrazovanja, sa ciljem unaprijeđenja kvaliteta i relevantnosti praktičnog obrazovanja i obuke u visokom obrazovanju, kako bi se povećala zapošljivost i smanjio jaz između vještina stečenih tokom obrazovanja i vještina potrebnih tržištu rada.