Društvo

Predstavnici Udruženja boraca NOR-a 1941-1945 Kotor, Herceg Novi, Tivat i Budva, delegacije Opština Kotor, Herceg Novi, Tivat i Sopot, predstavnici kompanije OHM Mamula, potomci boraca i ostali građani, posjetili su juče tvrđavu Mamula i položili vijence u čast obilježavanja 80 godina od rasformiranja logora na ovom ostrvu.

Kako je ovom prilikom kazao predsjednik SOBNOR-a Crne Gore Ljubenko D. Borović, “odata je počast i poštovanje svima  koji su u ovim kazamatima proveli najsuroviji dio svog života ili su zbog torture, gladi, prebijanja i zlostavljanja ili na bilo koji drugi način ostavili svoje živote, bilo da su umrli ili strijeljani”.  
Borović je podsjetio da su među zidovima kazamata Mamule i Prevlake čamovali narodni prvaci Boke Kotorske u vrijeme I Svjetskog rata, a tu su zatvarani i bokeljski mornari, pobunjenici Austrougarske ratne flote februara 1918. godina.
“Ta prokleta i sumorna sudbina nastavljena je i tokom II Svjetskog rata, dolaskom italijanskih okupacionih snaga. Tvrđava Mamula je rađena od 1850-1853. godine sa ciljem da čuva ulaz u Bokokotorski zaliv od neprijateljskih brodova i služila je kao odbrambrena linija zaliva. Ona nosi današnji naziv po namjesniku Dalmacije generalu Lazaru Mamuli, Ličaninu, koji je na ostrvu Lastavica podigao utvrđenje kao najvažniji Austrougarski strateški objekat. Mamula je bila značajno utvrđenje u sistemu ostalih utvrđenja u Boki, ali u isto vrijeme, bila je već u I Svjetskom ratu tamnica za rodoljube koji su robijali kao taoci”, podsjetio je Borović.  
Nakon dolaska italijanskih fašista, kaže, postala je tamnica za izolaciju od pripadnika oslobodilačkog pokreta u Boki: Trebinja, Bileće, Mostara, Nevesinja, Gacka, Dubrovnika, Imotskog, Ploča, Ljubuškog, Makarske i Vrgorca i da su na ovom mjestu mučeni i maltretirani nepokorni Bokelji/ke.
Ove boračke organizacije baštine naučne, istorijske, kulturne, duhovne i tradicionalne vrijednosti našeg naroda, zato je, napominje, i organizovan ovaj događaj sa ciljem da se afirmišu i od zaborava sačuvaju ljudi i događaji koji su tokom I i II Svjetskog rata dali svoje živote u borbi za slobodu i srećniji život.
“Još 1937. godine, prema odluci MUP-a Kraljevine Jugoslavije, Mamula je adaptirana za sabirni logor političkih osuđenika-komunista, dok je fašistička Italija u martu 1942. godine osnovala logor za utamničenje staraca, žena i djece. Ja namjerno neću govoriti o životu tamnovanja pod Austrougarskom monarhijom, već ću se osvrnuti na život na Mamuli u toku II Svjetskog rata. Ovdje smo da bi obilježili još jednu bitku protiv zaborava i da bi odali poštu onima koji su stradali od gladi, bolesti i terora, a bez suda i suđenja strijeljani”, naveo je Borović.
U ime organizacije boraca NOR-a 1941-1945. godine, izrazio je duboku i veliku zahvalnost zakupcu logora Mamule i njihovim investitorima što su prihvatili njihovu inicijativu da se uradi i opremi memorijalna soba za sjećanje na zatočenike ovog logora.
“Sada je veoma bitno da se prikupe spiskovi logoraša, fotografije i druga dokumentarna građa u vezi sa logorom kako bi se spomen soba popunila i postala trajno obilježje logoraša Mamule. Poznato je da su ovdje boravile tri vrste logoraša koji su bili zatočeni tokom I i II Svjetskog rata, i zarobljeni oficiri za vrijeme Informbiroa. Stoga je potrebno da se preko informativnih sredstava daju oglasi za prikupljanje građe vezane za logor Mamula”, rekao je, između ostalog, Borović.  
Skupu su prisustvovali predsjednici opšina Herceg Novi i Tivat, Stevan Katić i Željko Komnenović i potpredsjednik Opštine Kotor Nebojša Ševaljević, te predstavnici boračkih organizacija Sopota i Podgorice.