Društvo

Polaganjem vijenaca na spomen ploču na Košćelama, danas je obilježene 83 godine od najčuvenije bitke Trinaestojulskog ustanka.
Skupu se obratio predsjednik SOBNOR-a Crne Gore Radojica Radojević i kazao da je Bitka na Košćele bila je jedna od najslavnijih bitaka, ne samo u julskom ustanku crnogorskog naroda, nego i uopšte, jedna od najslavnijih borbi oslobodilačkog rata naroda i narodnosti Jugoslavije u periodu1941-1945. godine.
Cvijeće je položila delegacija SOBNOR-a Crne Gore, na čelu sa predsjednikom Radojicom Radojevićem, te delegacije OBNOR-1941-1945 Glavni Grad Podgorica, Cetinja i Kotora.

Svečanosti su prisustvovale porodice palih boraca i zainteresovani građani/ke koji baštine vrijednosti antifašističke borbe. Nakon polaganja cvijeća sve prisutne delegacije pozdravio je domaćin ovog skupa, Veselin Rudović, predsjednik OBNOR-a 1941-1945 Cetinje, koji je izmedju ostalog istakao:
“Evo nas ponovo tu, na Košćelama, gdje je tog 15. jula 1941. godine grupa gerilaca iz ovih krajeva
Ljubotinja i Ceklina. pod komandom kapetana Jakova Kusovca i političkog rukovodioca KPJ Mila Lubarde, uspjela da zaustavi motorizovani italijanski bataljon divizije Mesima sa preko 800 vojnika, koji se kretao iz pravca Rijeke Crnojević prema Cetinju. Upravo ovdje su ih
sačekali i nanijeli najveći poraz fašistima u porobljenoj Evropi do tada”, kazao je on.
Rudović se zahvalio predsjedniku SOBNOR-a Crne Gore Radojici Radojeviću na prisustvu ovom skupu, p.predsjedniku Ljubenku Boroviću, sekretarki Radmili Čagorović i svim prisutnim delegacijama.

Skupu se obratio predsjednik SOBNOR-a Crne Gore Radojica Radojević, koji je takođe pozdravio prisutne i istakao sljedeće:
“Na ovom tradicionalnom mjestu našeg okupljanja, ovdje na slobodarskim Košćelama, velika mi je čast i ponos da vas sve srdačno pozdravim ispred SOBNOR-a Crne Gore i da Vam se obratim, povodom 13. jula-dana ustanka crnogorskog naroda i danas 15. jula povodom 83. godina
od slavne bitke ovdje na Košćelama. Ovdje smo se danas okupili da izrazimo dužno poštovanje svima koji su u borbi za svoje ideale, slobodu platili najvećom mogućom ocjenom-svojom glavom, da se sa pijetetom sjetimo svih naših slobodarskih predaka i onih koji počivaju ovdje, ali i mnogih bez groba i mramora širom nekadašnje domovine. Cijena života je najveća vrijednost od svih vrijednosti, ali trinajstojulski borci nijesu žalili svoje živote kada je u pitanju domovina i njena sloboda. To je događaj koji je uvrstio vrhunske vrijednosti Crnogoraca u svjetsku kulturnu baštinu. Ovaj opštenarodni ustanak predstavlja jedinstveni fenomen u Drugom svjetskom ratu na tlu Evrope gdje su došle do izražaja sve duhovne i moralne i ratničke vrline Crnogoraca”, naveo je on, dodavši da nas danas dijele 83 godine od 13. jula 1941. godine kada su u rano jutro 13. jula 1941. godine pukle prve oslobodilačke puške na Virpazaru, Košćelama, Mišićima, Brajićima, Čevu i otpočeo je širom Crne Gore oružani ustanak”.  

“Za nekoliko dana se pod oružjem našlo 32.000 boraca koji su oslobodili skoro čitavu Crnu Goru, sem nekoliko gradova koji su bili pod opsadom. Već tokom prvog dana ustanka oslobođena su mjesta Virpazar, Čevo, Rijeka Crnojevića i dio primorja od Miločera do Sutomora. U velikom dijelu Crne Gore gerilske borbe su tokom 14, 15. i 16. jula prerasle u opštenarodni ustanak. Pravi biser našeg ustanka je pobjeda ovdje na Košćelama u razbuktaloj ustaničkoj vatri, 15. jula 1941. godine, gdje su gerilski odredi iz Gornjeg Ceklina i Ljubotinja do nogu potukli motorizovani bataljon italijanske divizije Mesina. Gerilci su bili naoružani puškama i samo jednim mitraljezom, sa malom količinom bombi i municije. Na ovom mjestu mala grupa ustanika nanijela je katastrofalan poraz okupatoru. U žestokom okršaju koji je trajao oko 8 časova, italijanskim dobro naoružanim jedinicama ustanici su naneli teške gubitke. Uništen je gotovo čitav bataljon od oko 800 vojnika. Bilans ove značajne bitke bio je: preko 70 mrtvih neprijateljskih vojnika i oko 700 zarobljenih, od kojih je 110 bilo teško ranjenih, dok je sa lakše zadobijenim ranama bilo oko 300 Italijana. Na strani partizanskih gerilaca, kojih je ukupno bilo oko 110, računajući u tu cifru i one koji su samoinicijativno priskočili u pomoć u toku same borbe i jedan broj seljaka koji su donosili municiju, nije na sreću bilo žrtava, izuzev što je jedan gerilac lakše ranjen, što zvuči upravo nevjerovatno. Bila je to jedna od najslavnijih bitaka ne samo u julskom ustanku crnogorskog naroda, nego i uopšte jedna od najslavnijih borbi oslobodilačkog rata naroda i narodnosti Jugoslavije u periodu 1941-1945. godine”, kazao je Radojević.
Ustanak i sve njegove bitke su bile velike, a posebno bitka ovdje na Košćelama bila je pravi svetionik koji je obasjao tada porobljenu Evropu.

“Neka je slava herojima i vitezovima trinaestojulskih ustanika i poginulim borcima i herojima ovog slobodarskog kraja. Njima pripada slava i nezaborav, a uvaženim porodicama i rodbini ostaje na ponos što su ih takve imali.  Zato svima nama, a posebno maladim generacijama, ostaje trajna obaveza da uče na njihovim primjerima i čuvaju njihova djela od nezaborava. Sa tom željom Vas sve pozdravljam uz zahvalnost našoj boračkoj organizaciji i našem predsjedniku Veselinu Rudoviću sa saradnicima, na uvijek srdačnom dočeku ovdje u Košćelama i Ljubotinju sa iskrenom željom da i u narednom periodu provodimo ove časne ideje i tekovine, za koje su živote dali najbolji sinovi i kćeri naše domovine. Istog dana prisutne delegacije su takodđe položile vijenac na spomenik palim borcima u Ljubotinju, na kojem su uklesana imena 281 poginula borca sa Ljubotinja i sedam narodnih heroja. Nakon svečanosti mještani ovog kraja i OBNOR-a 1941-1945. godine Cetinje za sve prisutne su priredili koktel i druženje. Na kraju p.predsjednik SOBNOR-a Ljubenko Borović, zahvalio se domaćinu skupa Veselinu Rudoviću na srdačnom dočeku i svim prisutnim i nadahnutim govorom zaželio puno uspjeha u budućem radu organizaciji na slijeđenju časnih ideja i tekovina rata i revolucije”, poručio je Radojević.