Društvo

Prenosimo saopštenje NVO Ekološkog društva Boke Kotorske:

Obrađivač Elaborata procjene uticaja na životnu sredinu (EPUŽS) za hotel „Orahovac“ u Orahovcu, opština Kotor, je „Institut za razvoj i istraživanja u oblasti zaštite na radu“ iz Podgorice, sektor za ekologiju, sa multidisciplinarnim radnim timom u kojem nema inženjera geologije ili specijaliste za geologiju. Koordinator EPUŽS-a je Aleksandar Duborija, diplomirani inženjer tehnologije.

EPUŽS se odnosi na izgradnju objekta na lokaciji 446/1 KO Orahovac u Kotoru, koja zahvata površinu od 6.837 m². Ministarstvo prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine za navedenu lokaciju je 23. 07. 2024. godine izdalo UT uslove pod brojem 08-332/23-10292/8, po kojima se definiše namjena: turizam D1-T1.

Na str. 22. i 23. Elaborata, u analizi apsorpcionih svojstava sredine, piše:

Apsorpcioni kapacitet – hidrološke i hidrogeološke osobine

Na području naselja Donji Orahovac razvijena je mreža vodotokova, od kojih su najznačajniji Ercegovina i vrelo Ljuta. Ova vodoizvorišta i zaštitna zona izvorišta nalaze se u obuhvatu PPPN „Morsko dobro“. U zoni izvorišta Ljuta postoje određene zone zaštite, definisane kao park prirode.
Na teritoriji naselja Dražin Vrt i Donji Orahovac postoje i bujični tokovi i potoci, čiji zaštitni pojas iznosi minimalno 2 m.
Kapacitet sredine u pogledu hidroloških i hidrogeoloških svojstava je dovoljan da prihvati ovakav projekat.
Projekat neće prouzrokovati značajniju potrošnju vode, a sve otpadne vode se tretiraju i ispuštaju u akvatorijum u skladu s propisima.
Dakle, kapacitet sredine koji se odnosi na korišćenje vode neće biti ograničavajući faktor.

Apsorpcioni kapacitet – tlo

Kapacitet prirodne sredine u pogledu tla je dovoljan da prihvati ovakav projekat. Javiće se negativan uticaj na tlo usljed njegovog zauzimanja. Takođe, građevinske mašine mogu da zagađuju tlo u incidentnim situacijama.

Ovakav tekst za orahovačke izvore, jedne od najznačajnijih izvorišta u Boki Kotorskoj, nije samo loš, površan i amaterski napisan, već i poguban u odnosu na konstataciju da budući objekat neće imati značajan uticaj na hidrološku, odnosno hidrogeološku situaciju orahovačkih izvora, kao ni na tlo u užoj ili široj zoni izvorišta.

Pomen „bujičnih tokova i potoka“ je krajnje proizvoljan, jer je u pitanju vrelo koje proradi u vrijeme kiša bujičnim tokom. Ovdje se ne radi ni o kakvim živim površinskim tekućicama, ali su zato veoma bogata podzemna spremišta vode.

Polazeći od činjenice postojanja zaštitnog dokumenta iz 1968. godine, po kojem su orahovački izvori stavljeni pod zaštitu kao zaštićeno prirodno dobro i područje pod preventivnom zaštitom (Sl. list SR CG, 30/68, od 28. 12. 1968), te da se na udaljenosti od 170 metara (površinska mjera koja je irelevantna!) nalazi vrelo Ljuta, koje je 1979. godine stavljeno pod UNESCO zaštitu – dovoljno govori o važnosti ovog područja kraškog sklopa i o njegovoj hiperosjetljivosti i potrebi stroge zaštite.

U tom smislu, potpuno je izlišna svaka priča o karakteristikama projekta budućeg objekta, njegovoj namjeni i sadejstvu s prirodnom sredinom, jer je jasno da ništa od toga ne smije da se dozvoli, pošto bi to predstavljalo teško kršenje prirodnih zakonitosti vodnog tijela, odnosno zaštićene vodne sredine u sklopu kraškog ambijenta.

Jasno je da obrađivački tim nije imao zadatak da se bavi zaštitom prirodnih uslova sredine i poštovanjem strogih parametara zaštićenog prostora, odnosno UNESCO zaštite, već je cijeli elaborat usmjeren na odobravanje izgradnje objekta u takvoj sredini. Elaborat obiluje desetinama nebitnih podataka o širem prostoru Boke Kotorske, koji samo skreću pažnju sa suštine zadatka, a to je izvorište vode u kraškom sklopu tla.

Izražavamo strogo protivljenje izgradnji i bilo kakvim građevinskim radovima koji narušavaju postojeći ambijent, koji i ovakav, zbog antropogenog djelovanja, već može da ima značajne štetne posljedice na orahovačke izvore, odnosno na zaštićeno područje.

Istraživanjem izvora u Orahovcu bavilo se više geologa, stručnjaka i naučnika, a EPUŽS ne navodi podatke ni o jednom od njih. Hidrogeološki sklop, konfiguracija terena i hidraulički mehanizmi uzajamno povezanog površinskog i podzemnog tečenja podliježu strogim zakonitostima kauzalnosti (uzročno-posljedičnih veza), što čini veoma osjetljivim cijelo područje Orahovca, a naročito zaleđe u samom podnožju strmih kamenih strana.

Smatramo da Elaborat treba odbaciti, a samim tim poništiti i UT uslove koje je za potrebe projekta izdalo Ministarstvo prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine. Područje orahovačkih izvora treba staviti pod strogu kontrolu i zaštitu, što znači zabraniti bilo kakvu novu gradnju u širokom opsegu.

Za NVO Ekološko društvo Boke Kotorske
Dr Olivera Doklestić, dipl. inž. geologije

 Foto-ilustracija: Arhiva Radio Kotora/T.V.