Društvo

Ribarska luka u južnom dijelu primorja Crne Gore, čija je gradnja u planu, obezbijediće dovoljan broj sigurnih vezova za crnogorske ribare, a svakako biti i još jedna turistička atrakcija ulcinjske regije, smatra direktor Instituta za biologiju mora Univerziteta Crne Gore  Aleksandar Joksimović.

„Trenutno su ribari primorani da koriste samo određeni broj vezova, u postojećim lukama i marinama, koje nisu ciljano ribarske luke, što ih dodatno administrativno opterećuje. Posebno je ovaj problem izražen u toku ljetnjih mjeseci, kada je u jeku turistička sezona, i kada u našim lukama i marinama boravi veliki broj jahti“, objašnjava Joksimović.

Upravo su naučnici Instituta za biologiju mora ukazali na neophodnost ove luke, u okviru procesa pregovora Crne Gore sa Evropskom unijom, kroz radnu grupu 13-Ribarstvo.

Oni su učestvovali i u izradi Strategije ribarstva Crne Gore 2015 - 2020 sa akcionim planom za prenošenje, implementaciju i sprovođenje pravne tekovine EU Poglavlje 13-ribarstvo, gdje su poseban značaj dali obezbjeđivanju ribarske infrastrukture i logistike na obali.

„Uz podmlađivanje ribarske flote, čija je prosječna starost blizu 50 godina, moraju se osigurati bezbjedni vezovi za ribarske brodove. Trenutno su ribari primorani da koriste samo određeni broj vezova, u postojećim lukama i marinama, koje nisu ciljano ribarske luke, što ih dodatno administrativno opterećuje. Posebno je ovaj problem izražen u toku ljetnjih mjeseci, kada je u jeku turistička sezona, i kada u našim lukama i marinama boravi veliki broj jahti“, kazao je Joksimović.

On ističe da razvoj modernog ribarstva u mnogome zavisi od logistike na obali.

„Kada ribari budu imali sigurnu ribarsku luku, sigurno će mirnije da spavaju, jer sada svako nevrijeme  i vjetar, nosi opasnost od kidanja vezova i oštećenja na brodovima. Poznato je da je izuzetno opasan i jak južni vjetar, koji se od Otranskih vrata razvija i snažno pogađa obalu Crne Gore. Kada se izgrade i osposobe i prva mjesta iskrcaja ulova na obali, ribari će zaista imati olakšanu mogućnost iskrcaja i prodaje svog ulova, u kontrolisanim uslovima. Ovo svakako daje i novi impuls, kontroli od strane nadležnih institucija, ali i daje bolje i preciznije statističke podatke o ostvarenom godišnjem ulovu svih ribara. Ovako razvijeno i modernizovano ribarstvo je budućnost primorskog regiona Crne Gore, a našem društvu šansa da ima što više zdrave hrane iz mora na svojim trpezama, navodi Joksimović.

Prema njegovim riječima, istraživanja resursa morskog ribarstva, koja Institut kontinuirano sprovodi, u okviru nacionalnih Vladinih programa, za potrebe Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja, ali i kroz međunarodne naučne ekspedicije (MEDITS i MEDIAS), pokazuju dobro očuvan riblji fond u crnogorskom moru, u odnosu na druga područja Jadrana, gdje su aktivne i operativne velike i moćne flote Italije i Hrvatske.

„Upravo ova činjenica nam daje za pravo da na svim sastancima Generalne Komisije za ribarstvo Mediterana, argumentovano tražimo izuzeće Crne Gore od restriktivnih mjera, odnosno Odluka o smanjenju broja ribolovnih dana i ulova, kako za demerzalne, tako i za pelagične resurse. Na ovom planu izvojevali smo ključne bitke, te se za sada odluke GFCM i EU, ne odnose na zemlje koje imaju male flote i ostvaruju male ulove na godišnjem nivou. To je za ribarstvo Crne Gore od izuzetnog značaja, jer želimo da osnažimo i modernizujemo našu flotu, sigurnim i jakim brodovima, koji mogu ostvariti bolje ulove“, kazao je Joksimović.

On  smatra da ova čijenica daje šansu i prerađivačkoj industriji , koja treba, uz pomoć evropskih fondova, da se otvore male, porodične fabrike za preradu ribe i ribljih proizvoda u zaleđu crnogorskog primorja.

„Ovakav finalni proizvod svakako će imati veću ekonomsku vrijednost od sirove ribe. Ovi proizvodi treba da nađu put i do turističke gastronomske ponude naših hotela i restorana, o čemu svakako treba povesti računa. Naravno, treba i povećati potrošnju proizvoda iz mora naših stanovnika, s obzirom da hrana iz mora obiluje zdravim proteinima i omega masnim kiselinama“, navodi Joksimović.

U svim aktivnostima vezanim za ovu privrednu djelatnost, kao važnu kariku, direktor Instituta za biologiju mora, ističe značajnu ulogu ribara, kao članova svih nacionalnih radnih Grupa vezanih za ribarstvo.

„Oni su zapravo i najvažniji subjekat, jer bez njih i ne bi bilo ribarstva. Koliko je to težak i zahtjevan posao, znaju samo oni. Njihove sugestije i komentari su od velike važnosti prilikom svih inicijativa i projekata koji se tiču ribarstva. Koliko je god moguće, uvijek prihvatamo sugestije i radimo da njihov interes bude maksimalno zastupljen, ističe joksimović.

Kao naučnoistraživačka organizaciona jedinica Univerziteta Crne Gore, Institut je spona između ribara, njihovih potreba i zahtjeva, i administracije Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja.

“Zbog povjerenja u Institut, sve što zapaze, oni nam odmah jave, pitaju nas za mišljenje, traže naučne odgovore za procese i promjene u moru, koje zapažaju. Tom obostranom komunikacijom, obogaćujemo znanja, i dolazimo do veoma važnih podataka. Posebno smo posvećeni pojavi novih invazivnih vrsta, čiju pojavu bilježimo poslednjih godina. Ribari rado primaju na brodove naučne ekipe Instituta, koje u svojim redovnim aktivnostima, na najbolji način dolaze do izvornih podataka o stanju našeg ribljeg fonda“, navodi Joksimović.

S druge strane, dodaje, Ministarstvo u Institutu ima pouzdanog naučnog partnera, posebno u dijelu donošenja važnih odluka, utemeljenih na naučnim podacima.

„Na taj način smo svi zajedno sigurni, da ribarstvo mora biti održivo, poštujući sve principe i kodekse odgovornog ribarstva, koje inače decenijama njegujemo u Crnoj Gori“, kaže Joksimović.

On ističe i da je široka lepeza međunarodne saradnje Instituta u dijelu mediteranskog i jadranskog ribarstva, ekositema mora, što dokazuje i veliki broj realizovanih i projekata koji su u toku, a u kojima je Institut nezaobilazan partner.

„Naša želja je da što bolje iskoristimo našu “plavu” njivu i da, što je više moguće, podignemo nivo korišćenja zdrave hrane iz mora u našem društvu“, zaključuje Joksimović.

(Univerzitet Crne Gore)