Društvo

Tekst: Biljana Marković

Foto: Radio Kotor

Primjena Katastra javnih zelenih površina (KJZP) za priobalno područje Opštine Kotor u nadležnosti je preduzeća Komunalno Kotor. Zadovoljni smo kako se on primjenjuje i na koji način se koristi, saopštila je za Radio Kotor Ljilja Radunović, iz Eko centra (EC) “Delfin” koji je autor ovog dokumenta.
Uz podsjećanje da je Komunalno Kotor zaduženo za održavanje javnih zelenih površina, ističe da je preduzeće, koristeći ovaj dokumenat, organizovalo i uzgoj sezonskog autohtonog bilja u svom rasadniku, što je, podvlači, takođe važno.

Katastar javnih zelenih površina za priobalno područje Opštine Kotor, koji je inače prvi i za sada jedini dokumenat te vrste u Crnoj Gori, obuhvatio je  zelene površine od gotovo šest hektara (na kojima je 11 mjesnih zajednica sa oko 15.000 stanovnika) koje su do detalja obrađene.
Radunović navodi da je izvršen popis rastinja, te da je svaka biljka obrađena na način da je opisano njeno stanje, položaj i potrebne mjere za održavanje.

“Na području javnih zelenih površina obalnog dijela kotorske opštine determinisano je ukupno 111 različitih vrsta (1.946 komada). Od toga, procentualno su najviše zastupljeni: oelander (nerium oleander), kanarska palma (phoenix canariensis), pitospor (pittosporum tobira), krupnocvjetna magnolija (magnolia grandiflora), čempres (cupresus semepervirens), alepski bor (pinus halepensis), lovor (laurus nobilis) i primorski hrast (quercus ilex)”, precizira Radunović.

Dodaje da od evidentiranih flornih elemenata najveći broj čine vrste kojima klimatske prilike odgovaraju. Međutim, napominje, neki predstavnici flore, zbog faktora sredine i biologije vrste, ne nalaze svoj optimum za rast i razvoj na datim lokacijama. Radi se uglavnom o kontinentalnim vrstama koje, zbog specifinosti klimatskih prilika, nemaju dekorativna svojstva, kao u kontinentalnom dijelu.

“Ove vrste samim tim ne koriste prostor na pravi način i treba razmotriti njihovu zamjenu. Kada su u pitanju invazivne vrste, najbrojniji su bagrem i kiselo drvo. Njihovu brojnost treba kontrolisati i spriječiti širenje, a primjerke koji su sami rastu i po dekorativnim osobinama ne odgovaraju lokacijama na kojim se nalaze, treba zamijeniti vrstama koje na kvalitetniji način oplemenjuju prostor”, rekla je Radunović.
Ona je ocjenila da je sadnja kanarskih palmi, kao simbola hortikulturno uređenih primorskih naselja tokom 20. vijeka, dovelae do toga da u zahvatu ove studije, kanarska palma bude najbrojnija vrsta visokog zelenila.

Ukazuje, međutim, da je poslednjih desetak godina u ovom dijelu Mediterana uočeno prisustvo crvenog palminog surlaša (rhynchophorus ferrugineus). Prisustvo ove veoma opasne štetočine, koja prijeti da uništi stable, prvenstveno kanarskih palmi, u Crnoj Gori je potvrđeno u oktobru 2012. godine.

“Protiv ovog štetnika neophodno je preduzimati veoma intenzivne mjere borbe. Dosadašnji napori da se suzbije palmin surlaš nažalost nisu bili dovoljni. Jedan broj stabala kanarske palme je trajno uništen. Evidentiran je i jedan broj stabala kod kojih je nakon prijave Fitosanitarnoj inspekciji urađena intervencija otklanjanja zarazenih djelova, kako bi se pokušalo spasiti određeni broj stabla i spriječilo dalje širenje”, objasnila je Radunović.

Eko Centar “Delfin” je Katastar javnih zelenih površina za priobalno područje Opštine Kotor, izradio 2018. godine u okviru projekta “Zelene površine - Zelena kultura grada”, koji je realizovan kroz Regionalni program lokalne demokratije (ReLOaD)1, koji je finansirala Evropska unija (EU), a implementirao Program Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP).

“Cilj izrade ovog dokumenta je bio da se na održiv i profesionalan način održavaju javne zelene površine u priobalnom području naše opštine, jer nismo bili zadovoljni sa ranijom praksom”, zaključuje Radunović.