Društvo

Evropska prijestonica kulture je titula koju dobija jedan ili nekoliko gradova u Evropskoj uniji u razdoblju od jedne godine, u toku koje dati grad ili gradovi, predstavljajaju svoj kulturni život i domete gradske kulture. 

To je u emisiji “Ljetnje priče” Radio Kotora kazao pokretač i koordinator kandidature “BUDVA-BOKA 2028 Evropska prijestonica kulture”, Dušan Kaličanin. 

Kandidatura se našla u finalu sa Skopljem, a 20. septembra u Briselu će Evropska komisija-Direktorat za kulturu i obrazovanje, proglasiti pobjednika. 

,,Pokretači smo bili Nenad Vitomirović i ja, uz podršku grupe građana iz Herceg Novog, Kotora, Tivta i Budve, 2018. godine. U tom periodu smo razmatrali opcije na koji način bi Crna Gora, Budva i Boka Kotorska, mogli da se transformišu na najbolji način. Shvatili smo da je to moguće kroz kulturu i kreativne industrije, da pokrenemo komunikaciju i približimo se Evropi i da učinimo ambijent ovog područja boljim za život, kako ovo ne bi bio samo region gdje su se isprepletale mnoge kulture, već i mjesto povezivanja. Posjetili smo više prijestonica kulture kao što su Matera, Plovdiv, Rijeka, Košice, Kaunas u Litvaniji, Novi Sad, i uspostavili jednu mrežu kontakata i povezali se sa nevladinim organizacijama, sa kojima smo sve i pokrenuli”- kaže Kaličanin. 

On je dalje pojasnio zašto je baš izabrana Budva, kao vodeći grad u kandidaturi. 

,,Prema propozicijama Evropske unije, kako bi grad dobio više poena poželjno je da uključuje region. Kada smo kontaktirali opštine došli smo do saznanja da je opština Herceg Novi već bila kandidat, da je ušla u finale i takmičila se sa Novim Sadom i nažalost izgubila, s toga ne može u narednih 20 godina da bude vodeći grad, ali da umjetnci, ustanove kulture i nevladine organizacije iz tog grada žele da budu u kandidaturi i sprovede neke od planiranih projekata. Onda smo se okrenuli Kotoru, kao najvećem reprezentu evropske kulture u Crnoj Gori i razgovarali sa predsjednikom Opštine i predstavnicima nevladinog sektora. Došli smo do zaključka da najaču nevladinu i kulturnu scenu ima Kotor, i da postoji želja za učešće u kandidaturi. Jedina začkoljica je bila u tome što je Direktorat za kulturu i obrazovanje Evropske komisije promjenio propozicije konkursa, od 1985. titulu su dobijali veliki gradovi poput Atine i Priza, zatim su shvatili da to nema smisla jer kroz prijetonicu kulture moraju okrenuti pažnju javnosti gradu koji ima izazove i probleme, a ne kulturnim centrima”- objašnjava Kaličanin. 

Kotor kao UNESCO grad, kako dalje pojašnjava, ne bi mogao da pobjedi kao nosilac kandidature. 

,,Time Kotor ništa ne gubi što nije vodeći grad kandidature. Grad kandidat mora da ima i finasijski potencijal i mogućnost za proširenje, a da kroz kandidaturu može da riješi saobraćajne probleme, zagađenje i slično. Shvatili smo s toga da najviše potencijala ima Budva”- dodaje Kaličanin. 

On navodi da je suština Evropske prijestonice kulture transformacija, kako arhitektonska, tako i kulturna. 

,,Svaka forma transformacije, koja koristi kreativnost i kulturu kao alat je dobrodošla. Prijestonica kulture nije cilj, već sredstvo kojim možemo da uradimo one stvar,i koje bi teže uspjeli i za koje bi nam trebao duži vremenski rok. Svakako, najveći alat koji nudi je podizanje samopoštovanja samih građana i njihove želje da mijenjaju stvari. Kada građani shvate da neke stvari mogu da promijene koje prethodno iz raznih ekonomskih, političkih ili ličnih razloga nisu mogli izvesti, onda počinju zajedno da rade, udružuju se i formiraju nevladine organizacije i neformalne grupa građana kako, bi uticali na donosioce odluka. Nakon toga se povezuju sa inostranim partnerima i na kraju, korak po korak, dolazi do toga da većinu stvari mogu da promijene”, zaključio je Kaličanin. 

Tekst: Tamara Vuković

Foto: Radio Kotor