Društvo

Centar za građansko obrazovanje (CGO) pozdravlja sve dosadašnje napore Vlade Crne Gore u borbi protiv virusa korona. Međutim, osjećamo obavezu da ukažemo da posljednja najavljena mjera objavljivanja imena lica koja su u samoizolacije vodi direktno kršenju Ustavom i međunarodnim standardima garantovanih ljudskih prava i osnovnih demokratskih principa i apelujemo na Vladu da hitno takvu odluku povuče i da obezbijedi da nadležni organi kontrolišu lica u samoizolaciji.

Ustav Crne Gore, u članu 40, garantuje pravo na poštovanje privatnog i porodičnog života. Dodatno,  članom 8 Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda štiti se prava na privatnost ličnosti koje se može ograničniti radi zaštite zdravlja. Međutim, iz saopštenja Vlade proizilazi da je razlog nešto drugo, a što može voditi nesagledivim posljedicama i dodatno učiniti složenom ionako tešku situaciju u kojoj se nalazimo.

Podsjećamo da su munjevitom brzinom, nakon što je objavljeno da su registrovani prvi slučajevi oboljevih od korona virusa, mnogi građani znali o kome je riječ i da su te porodice na svojoj koži osjetile strašnu stigmatizaciju. I noćas, odmah nakon objavljivanja ove odluke Vlade, brojni građani su pokrenuli polemike na društvenim mrežama i sami otpočeli otkrivanje identiteta onih koji se nalaze u samoizolaciji, a koji su odlukom zdravstveno-sanitarne inspekcije dobili nalog da moraju ostati u samoizolaciji od ulaska u Crnu Goru.

Postavljaju se pitanja: da li u ovim trenucima izuzetne zabrinutosti građani zaista mogu postupiti na adekvatan način i da li donošenje ovakvih odluka može izazvati još veću paniku među njima. Jasno je da ovo vodi lancu opasnih posljedica - od stigmatizacije, moralne osude onih koji se nalaze u samoizolaciji, preko narušavanja javnog reda i mira, do nekih mnogo ozbiljnijih krivičnih djelovanja od strane građana. Osim toga, ovo će imati svoj efekat i na Budžet Crne Gore, jer će svi građani čije je pravo na privatnost narušeno, a pri tom su postupali u skladu sa naredbama zdravstveno-sanitarne inspekcije, imati mogućnost da zatraže naknadu štete pred nadležnim sudskim instancama, pozivajući se na kršenje nacionalnog i međunarodnog zakonodavstva.

Država mora naći način da, u zakonskom okviru i skladu sa svim relevantnim međunarodnim dokumentima, upotrijebi pozitivnopravni instrument, kojim bi disciplinovala sve građane koji su dužni da postupaju po nalozima za samoizolaciju, a da ne ugrožava njihova građanska prava iako se pokazuje da kao društvo još nijesmo dovoljno zreli da ovu situaciju obradimo adekvatno.

Takođe, vjerujemo da država ima načina i snage da riješi ovaj problem kroz neku vrstu pojačanog ili elektronskog nadzora, sprovede sve zakonom propisane mjere i uspostavi opštu disciplinu, ne kršeći osnovna načela ljudskih prava i uskraćujući prava koja pojedincu pripadaju.

(Tamara Milaš, koordinatorka programa Ljudska prava u CGO-u)