Društvo

Anksiolitici predstavljaju specifičnu grupu medikamenata koja obuhvata nekoliko različitih vrsta, a među njima su najzastupleniji benzodijazepini. Tipični predstavnici ove grupe su: bromazepam, diazepam, lorazepam, ksanaks ili kasalol. To je u emisiji Medikament Radio Kotora govoreći na temu Zloupotreba anksiolitika, kazao načelnik Odjeljenja za forenzičko-sudsku psihijatriju u Specijalnoj bolnici za psihijatriju Dobrota, primarijus dr Jovo Đedović, specijalista psihijatrije.

 Svi anksiolitici, kako pojašnjava, nemaju isti potencijal da izazovu zavisnost.

,,Veoma važna stavka kod tih ljekova je koliko se oni zadržavaju u organizmu. Postoje oni koji imaju kratko vrijeme poluživota eliminacije i oni koji duže traju. Ovi sa kratkim poluživotom veoma brzo izazivaju zavisnost i tipični predstavnici su diazepam i ksalaks ili ksanol, dok oni sa dužim poluživotom poput bromazepama ili diazepama, u manjoj mjeri izazivaju zavisnost“, istakao je dr Đedović

Ovi medikamenti kao zajedničku karakteristiku imaju inhibitorno dejstvo u mozgu, s obzirom na mjesto gdje obavljaju taj efekat, dolazi do samanjenja napetosti, anksioznosti, a mogu da utiču i na druge moždane funkcije.

,,Psihoaktivne supstance podrazumijevaju supstance koje mijenjaju psihu kako i samo ime kaže, a zavisnost od ansiolitika za razliku od zavisnosti od kokaina ili heroina, ima potpuno drugačiji mehanizam dejetsva i dovodi do euforizantnog efekta i drugih inicijalno privlačnih ali dugoročno gledajući, vrlo problematičnih dejstava, a grupa kojoj nalikuju je alkohol“, pojašnjava dr Đedović.

Kako navodi, prema svim savremenim farmakterapijskim smjernicama liječenja afektivnih ili emotivnih poremećaja gdje govorimo o anksioznosti, depresiji ili drugim psihijatrijskim diagnozama, anksiolitici bi morali biti kratkoročna terapija.

,,Preporučljivo je da se ne koriste više od nekoliko nedjelja do nekoliko mjeseci i da se u međuvremenu prepisuje druga vrsta terapije, koja ne dovodi do zavisnosti i koja može isto tako sa sa tim problemima izađe na kraj. Do zloupotrebe dolazi kada neko nastavi da koristi nešto što mu je inicijalno odgovaralo, a onda kasnije nastaju svi neželjeni efekti upotrebe tog lijeka“, ističe dr Đedović.

On dalje pojašnjava razliku između zavsinosti i zloupotrebe anksiolitika.

,,U praksi možete imati osobe koji već deset godina koriste ksalol i koja je u međuvremenu postaju zavisni od tog lijeka i u slučaju naglog prestanka uzimanja nastaće niz poslljedica, tada govorimo o sindromu zavisnosti, ali ne i o zloupotrebi. Tipična zloupotreba se susreće kod onih koji su skloni zloupotrebi narkotika. Kod takvih slučajeva najpije dolazi do povećanje doza do doznog ranga tog lijeka ili alternativni način uzimanja, što se često srijeće kod zavisnika od heroina kada je i prepisana ta terapija, pacijanti zanaju da je mrve i ušmrkavaju na nos, što ne podrazumijeva regularni način upotrebe. Tada govorimo o zavisnosti i potencijalu za zloupotrebu i to je nešto što je teže staviti pod kontrolom. Za prvi slučaj potrebno je od 8 do 12 nedjelja postepeno smanjivati lijek do potpunog isključenja ili zamjene sa drugom terapijom. Drugi slučaj, kada lijekove ne koriste samo zbog anksioznosti nego da „bi im bilo lijepo“ ili da bi sebe opustili, što je mnogo kompleksnije i zahtjeva ozbiljan pristup“, zaključio je dr Đedović.

Emisiju možete poslušati na liku Medikament.

Tekst: Tamara Vuković

Foto: Privatna arhiva