Društvo

Na dan kada je Crna Gora 1878. stekla međunarodno priznanje kao nezavisna država i kada je 1941. godine digla ustanak protiv fašizma, danas, 13. jula 2025. imamo sve razloge da opet podignemo glas. Ne samo u slavu prošlosti, nego i u odbranu onoga što se danas sistematski uništava – u odbranu slobode, sjećanja, razuma i suvereniteta.

U trenutku kada se slavi antifašistički ustanak, svjedočimo tihoj, ali upornoj kontrarevoluciji, koja se ne vodi oružjem, već zakonskim aktima, prostornim planovima, duhovnim memorandumima i revizionističkim narativima. Crna Gora se ubrzano kreće niz tri opasne nizbrdice – ka autokratiji, teokratiji i fašizmu.

Crna Gora bilježi ubrzan gubitak narodnog suvereniteta i moći odlučivanja građana. U procedurama koje izbjegavaju suštinsku javnu raspravu i nadzor, vlast donosi odluke koje određuju budućnost ove zemlje – bez građana i protiv njih. Sporazumi sa Ujedinjenim Arapskim Emiratima omogućavaju rasprodaju prostora i resursa bez ikakve transparentnosti ili demokratske kontrole. Prostorni plan Crne Gore do 2040. godine betonira obalu i pretvara prirodu u robu, ignorišući glas zajednica koje će to najviše osjetiti. Predlog izmjena Zakona o javnim okupljanjima pokušava da protest kriminalizuje i građane pretvori u nijeme posmatrače sopstvenog potčinjavanja.

Srpska pravoslavna crkva (SPC) više ne djeluje kao vjerska zajednica već kao politička sila sa ambicijom da upravlja državom. Njeni lideri aktivno učestvuju u negiranju crnogorskog identiteta, reviziji istorije i i ograničavanju ženskih prava. Za to vrijeme država ćuti. Ta tišina je saglasnost. A kada vjerska organizacija određuje granice javnog prostora, onda sekularna država postoji samo na papiru. U društvu gdje Crkva ima ovakav stepen uticaja, a država nema volju da ga ograniči govorimo o uvodu u teokratiju.

U Crnoj Gori se vodi revizionistički rat protiv istorije u kom se hegemonistički projekat "Srpskog sveta", ranije „Velike Srbije“, predstavlja kao „pomirenje“ i „bratstvo“, četništvo se rehabilituje kao rodoljublje, zločinci se proglašavaju mučenicima i herojima i pokreću se inicijative za njihovu materijalnu memorijalizaciju. Fašizam se ne vraća u uniformama – on se vraća kroz kulturnu politiku, kroz manipulaciju narativima, kroz državni zaborav. Ne pristajemo na laž, na autoritarnost, na zaborav. Danas, kada se antifašizam svodi na frazu, a njegovi protivnici sjede u institucijama, naša odgovornost nije samo da pamtimo – već da djelujemo.

“Anima” će u nedjelju, 13. jula, u 18 sati na Trgu od oružja u Kotoru realizovati akciju “Za Crnu Goru koja pamti. Za Crnu Goru koja se ne predaje”.

Saopštenje “Anime”