Arhiva

Izložba "U LIKU SERENISSIME: Ogledi iz istorije peraškog graditeljstva (1687-1797)" arhitekte Luke Pajovića otvorena je juče u galeriji Muzeja grada Perasta.

Uz ključne artefakte iz Nadžupske zbirke i Arhiva grada Perasta predstavljeni su i crteži do sada nemapiranih peraških crkava i zvonika, kao i drugi rezultati istoimenog naučno-istraživačkog projekta.

Nakon riječi rukovoditeljke Muzeja grada Perasta Dragane Lalošević i direktora Opštinske javne ustanove Muzeji Kotor Dušana Medina, izložbu je otvorio arh. Ilija Lalošević

"Peraštani su imali značajnu ulogu u okviru poduhvata Melatačke republike, pa su od Mlečana dobili velike posjede na oslobođenoj teriotoriji. Priohodi sa tih posjeda, uz već istaknuto mejsto u pomorstvu i pomorskoj trgovini , stavili su materijalnu pretpostavku za gradnju zvonika i otpočinjanje radova na novoj parohijskoj crkvi, svetilištu Gospa od Škrpjela, gradnju brojnih palata, između ostalih i ove u kojoj se večeras nalazimo, koja se smatra jednom od najljepših na Jadranu. Izložba, katalog vrijednog mladog kolege Luke Pajovića, dokumentuje upravo i usmeno graditeljstvo poslednjih 100 godina mletačke vlasti u Perastu. Na "oltar nauke" prinio je još značajnih priloga", kazao je Lalošević.

Većina zna, nastavio je Lalošević, da je Perast, u Kotorskom zalivu, najvažnije naselje, kako po svom strateškom položaju, tako i istorijskom razvoju i kulturnom nasleđu koje baštini.

"Perast je smještem na jednom od najljepših i strateški najvažnijih položaja Boke kotorske. Peraštani su sa kaštela Sv. Krst, osrtva Sv. Đorđa i utvrđenja Gospa od Anđela na Verigama, vjekovima čuvali strateški tjesnac Verige, čija je sjeverna strana pripadala Turcima više od 200 god. i gdje je pomorski put za Kotor bio najugroženiji", kazao je Lalošević.{gallery}1a1a0izlperast1906{/gallery}

Moguće je, nastavio je dalje, da je na Rimskom putu od Risna za Akruvijum postojalo rimsko utvrđenje sve do IX v. kada su Peraštani na istom mjestu podiglu prvo, crvku Sv. Krsta, a zatim i istoimeno utvrđenje.

„Perast je uz Kotor, imao značajnu ulogu u srpskoj srednjovjekovnoj državi, kao privredni i trgovački centar. Glavni izvozni artikal bio je crveni kamen iz kamenoloma Đurići, koji se eksploatiše jos od doba Rimljana. U pogledu brodogranje, još od XIV v. bio ozbiljna konkurencija Kotoru. U to vrijeme Perast je posjedovao autonomiju u upravi, koja se zasnivala na pravo odlučivanja 12 plemenitih rodova, na čijem čelu se nalazio "kefalija", na vizantijskom glavar. Tada ustavnovljene institucije zborovanja, tkz. Zboro univerzale, suđenja po Dušanovom zakoniku i čuvanje državne ratne zastave, koje su se održale kao privilegija tokom mletačke uprave", kazao je Lalošević.

Perast je prvi dobrovoljno prešao pod vlast Mlečana, zbog čega je od republike Sv. Marka dobio naziv, Primogenital confine da Albania.

„Nakon što su Peraštani zajedno sa Mlečanima osvojili Kotor, Peraštani postavljaju sledeće uslove za pristupanje Mletačkoj republici: da sami biraju starješine, da sude po starim zakonima i da im se prizna dotašnje pravo na nošenje i čuvanje glavne ratne zastave, kako to navodi Frano Visković u svojoj Storia di Perasto."

Prema riječima Laloševića, Mleci se nisu pokajali, jer su Peraštani vjerno služili 400 god. čak i kada je Venecija izgubila svoju državnost. On takođe podsjeća da je poslednja mletačka zastava spuštena i pohranjena pod oltarom Sv. Nikole u Perastu.

„Peraštani su imali značajne uloge u Mletačkim vojnim poduhvatima i time dobili velike posjede. Prihodi sa tih posjeda uz već do tada istaknuto mjesto u pomorstvu i pomorskoj trgovinu, stvorili su materijalnu predpostavku za gradnju zvonika, otpočinjanje radova na novoj parohijskoj crkvi Gospi od Škrpljela i gradnju mnogih palata koje i dan danas stoje", kazao je između ostalog Lalošević.

Autor izložbe "U LIKU SERENISSIME: Ogledi iz istorije peraškog graditeljstva (1687-1797)" arhitekta Luka Pajović zahvalio se direktoru OJU Muzeji Kotor Dušanu Medinu za priliku da projekat podijeli sa onima koji će je pogledati.

Izložba "U LIKU SERENISSIME: Ogledi iz istorije peraškog graditeljstva (1687-1797)" - prati prostorni i graditeljski razvoj Perasta tokom posljednjeg vijeka mletačke vladavine i to prvenstveno kroz tri javna projekta koji do danas dominiraju urbanom topografijom grada. Otkrivajući veze, zajedničke uzore i sličnosti između projekata zvonika, nove Nadžupske crkve Sv. Nikole i zavjetnog svetilišta Gospe od Škrpjela, kao i manje poznate nerealizovane alternative, ova izložba za cilj ima prezentaciju do sada manje proučavanih tema iz graditeljske istorije Perasta.
Ideja za izložbu je proistekla iz nezavisnog istraživačkog projekta koji je autor kao stipendista Kraljevskog instituta britanskih arhitekata, sproveo od septembra 2018. do juna 2019.godine.

Luka Pajović je rođen 1995. godine u Podgorici. Nakon dvogodišnjeg školovanja u internatu St. Peter's School u Jorku (UK) osnovne studije arhitekture je upisao na arhitektonskom fakultetu univerziteta Cambridge, gdje je kao puni stipendista Trinity College-a dvije godine za redom postigao najviši rezultat u klasi. Nakon studija je godinu dana proveo stičući praksu u višestruko nagrađivanom londonskom studiju Tim Ronalds Architects, a potom i u Crnoj Gori, gdje već nekoliko mjeseci radi na spomenutom istraživačkom projektu. Luka će od sredine jula 2019. Postdiplomske studije nastaviti na univerzitetu Yale (SAD) kao puni stipendista odsijeka za arhitekturu.

Izložba ćebiti otvorena do sredine jula.