Arhiva

Kotorska advokatica Mirela Ćirković nam je u ime advokata Kotora, Tivta i Budve proslijedila tekst prigovora na izmjene Zakona o sudovima Crne Gore.

Ona podsjeća da se pomenutim izmjenama predlaže izmiještanje nadležnosti Osnovnog suda Kotor za teritoriju Budve, na Cetinje, čime bi se, navodi, ugasili pravosudni resursi grada Kotora koji neprekidno funkcionišu i postoje od 1186.godine.

"Ukoliko bi navedena inicijativa prošla, onda bi isto imalo katastrofalan naknadni efekat na postojanje Notara i Javnih Izvšitelja na teritoriji Kotora jer bi se i njihova funkcija teritorijalno izmjestila za Cetinje" – kaže Ćirković.

Primjedbe na Nacrt Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o sudovima su upućene na adresu Ministarstva pravde Crne Gore – Direktorata za organizaciju, krivično zakonodavstvo, a tekst prenosimo u cjelosti.

"Članom 3. Nacrta zakona, predlaže se, između ostalog, izmjena mjesne nadležnosti Osnovnog suda u Kotoru, na način da se za teritoriju Opštine Budva promjeni mjesna nadležnost i za istu bude nadležan Osnovni sud u Cetinju. Iz nacrta zakona ne proizilazi ni jedan opravdan razlog, kako u organizaciono-pravosudnom smislu, tako ni u demografskom, socijalnom, a na kraju i tradicionalnom, koji bi opravdali donošenje navedene izmjene mjesne nadležnosti.

Foto:Bokanews

OBRAZLOŽENJE
Naime, prema srednjoročnom planu racionalizacije pravosudne mreže kao osnovni kriterijumi se uzimaju broj stanovnika, geografska udaljenost i opterećenost suda. Kada se uzmu ponuđeni podaci, a koji nisu ažurirani u posljednjih nekoliko godina, apsolutno je nejasno kojim kriterijumima se predlagač izmjene zakona rukovodio i opravdao predlog da se mjesna nadležnost Opštine Budva prenese Osnovnom sudu na Cetinju.

Sud se osniva i postoji za potrebe građana. Vjekovima i decenijama unazad je dokazana potreba postojanja sjedišta suda u Kotoru za navedena tri područja.
Nejasno je što se dogodilo 2019. godine u smislu navedenih kriterijuma, te koji kriterijum je bio presudan da se oduzme nadležnost sudu Kotor i ista dodijeli Cetinju.
Da li se smanjio broj stanovnika ili promijenio geografski položaj Budve ili treba ekonomski opravdati formiranje suda koji je u 2019. godini do juna mjeseca imao samo 100 novih predmeta?
Naprotiv, kada se uzme u obzir broj stanovnika Opštine Kotor, Tivat i Budva, a koji je prema neažuriranim podacima iz srednjoročnog plana iznosio preko 40.000,00 stanovnika, te da jedan sudija ide na 3989 stanovnika, dok za Opštinu Cetinje koja prema podacima ima 16.657 stanovnika i jedan sudija na 3.331 stanovnika, to bi prebacivanjem gotovo 50% predmeta Osnovnog suda Kotor dovelo do disbalansa u organizacionom smislu. Osim toga, neodrživost nacrta zakona prioizilazi iz povrede principa ustavnog uređenja o poštovanju osnovnih ljudskih prava građana, a koja se odnose na zaštitu prava pred sudovima prema mjesnoj nadležnosti i poštovanju ogranizovanja lokalne samouprave. Sud postoji i osniva se za potrebe zaštite interesa građana lokalne samouprave i bez njegovog postojanja po istom principu nema uporišta u Ustavu i zakonima Crne Gore. Na kojoj analizi se zasniva zaključak o potrebi racionalizacije Osnovnog suda u Kotoru na način redukcije njegove mjesne nadležnosti u korist Osnovnog suda na Cetinju.
Ako je Osnovni sud na Cetinju ekonomski neisplativ, zašto nije prepoznata racionalizacija u njegovom pripajanju Osnovnom sudu u Podgorici, koji mu je teritoraijalno bliži? Da li ovo planirano teritorijalno prestrojavanje sudova je zaštita istih u opstanku u trenutku kada se pristupi reorganizaciji sudova prema instrukcijama Evropske Unije? Da li to znači da će Kotor biti u kategoriji ekonomski neisplativog suda i doživjeti da se nakon višedecinijske tradicije postojanja sudova u njemu isti u konačnom i ukine?To bi u konačnom bilo i opravdanje preseljenja arhivskih odjeljenja iz Kotora.
Imajući u vidu da su u regionu i Republika Srbija i Republika Hrvatska doživjele ozbiljnu redukciju sudova kroz reorganizaciju, plan racionalizacije i reorganizacije je trebao biti koncipiran u jednoj strategiji u kojoj bi bili sagledani svi značajni aspekti, gdje bi sudovi sa manjim brojem sudija bili pripojeni većim koji su do sada ostvarivali standardno dobre rezultate, među kojima naravno spada i Osnovni sud u Kotoru.
Izmjena zakona o sudovima u dijelu mjesne nadležnosti Osnovnog suda u Kotoru bez ijednog valjanog razloga bi značila privilegovanje sudova u unutrašnjosti i na sjeveru te marginalizovanje značaja primorja za Crnu Goru. Primjedbe dajemo i sa razloga što bi se izmještanjem mjesne nadležnosti nanijela velika šteta interesima građana Opštine Tivat, Kotor i Budva, obzirom da je mjesna nadležnost starog austrougarskog premjera i starog katastra pokrivala upravo sve 3 opštine i nije slučajno da postojanje Osnovnog suda Kotor datira više od 600 godina, kao administrativnog centra, upravo zbog postojanja kompletne arhivske građe i edukovanja brojnih kadrova arhiva i geodetskih službi radi omogućavanja efikasnog rada suda u parnicama radi utvrđenja prava svojine (utvrđivanju granica nepokretnosti) po osnovu ranijeg upisa po starom katastru, upravo na teritoriji opština Tivat, Kotor i Budva.
Dakle, Kotorski sud je imao zemljišnu knjigu koja je osnov ogromnog broja predmeta i arhiva cjelokupne dokumentacije, a koja se nalazi u Arhivi grada Kotora koja služi strankama i sudovima za vođenje sporova.
Tranzicioni period u kojem bi cetinjski sud bio osposobljen, kako tehnički tako i kadrovski, da radi na predmetima koji su pod jurisdikcijom kotorskog suda bi produžio svaki postojeći spor godinama .
Podsjećamo, sporovi se rješavaju zbog problema građana, a kojima je ovakvim predlogom povrijeđeno njihovo osnovno Ustavno pravo na sudsku zaštitu, a što je jedno od izvornih prava lokalne samouprave.
Period privikavanja na kompleksnosti rada sa zemljišnim knjigama, austrougarskim kartama, pa i samim mehanizmima i funkcionisanju rada jednog suda koji ima vijekovnu tradiciju rješavanja takvih vrsta sporova bi značio gubljenje beskonačno mnogo vremena i novca .
Pokušajem da se nadležnost suda sa najvećom tradicijom u Crnoj Gori prebaci na Cetinje, a za koji pokušaj ne postoji nijedan validan argument, građani bi postali kolateralna šteta .
Kotor je istorijski i kulturološki dio iste primorske baštine, kojoj pripada Tivat i Budva, jer se dugogodišnje tretiranje iste kao Boke ustalilo u narodu u vremenu dužem od 600 godina. Predlog da se mjesna nadležnost prenosi sa Osnovnog suda Kotor na Osnovni sud Cetinje je potpuno neosnovan i sa razloga jer je Kotor kao administrativni centar oduvijek imao nadležnost sve do Buljarice u pravcu Bara i do Veriga u pravcu Herceg Novog, te raspolaže svim potrebnim arhivskim građama, što nije slučaj sa arhivom Cetinja, koji ne posjeduje niti austrougarske karte ni ZU upisnike, kao ni posjedovne listove arhive, te bi bilo potpuno onemogućeno dalje postupanje u svojinskim parnicama, u kojima prednjače upravo parnice vezane za nepokretnosti teritorije opštine Budva, a zbog poznatih višemilionskih ulaganja na terenu te Opštine. Treba imati u vidu da bi svako izmještanje suda dovelo i do izmještanja dijela ODT Kotor, a za koju su nedavno uložena velika novčana sredstva. Navedena promjena mjesne nadležnosti bi imala i veliki uticaj na Notarske kancelarije i kancelarije Javnih izvšitelja, što bi dovelo do potpunog zastoja u radu u dijelu primorja – Budve sa svojom rivijerom, koje inače ima ogroman značaj za razvoj države kao turistička metropola, pa bi isto umjesto olakšanja funkcionisanja Budve upravo suprotno dovelo do potpunog kolapsa funkcionisanja njenih građana. Dodatno bi isto uticalo i na ekonomsku strukturu zaposlenih u sudu i tužilaštvu, advokaturi, te bi se time kršila osnovna prava na rad, koja su zagarantovana Ustavom svim zaposlenima.
Takođe, poznato je da smo imali neuspjeli "pilot projekat" - delegiranih predmeta u nadležnost Osnovnom sudu Cetinje.U praksi ,navedeni projekat nije dao rezultate, o čemu svjedoči veliki broj predmeta u kojima su nastali ogromni troškovi postupka izazvani stalnim odlaganjima uviđaja na licu mjesta, odlaganjima zbog vremenskih uslova i nemogućnosti dolaska na raspravama, a što ćemo dokazati dostavljanjem na stotine zapisnika. Sve navedeno je rezultiralo nesrazmjernim troškovima, koje su svi trpjeli, a ponajviše reklo bi se Država i građani.
Između ostalog, u obrazloženju predloga izmjene Zakona se navodi da za sprovođenje izmjena Zakona NIJE POTREBNO OBEZBIJEDITI DODATNA SREDSTVA U BUDŽETU CRNE GORE !!
Apsurdnost navedene konstatacije proizilazi iz sljedećeg.
Naime, pored neosnovanosti i nelogičnosti predmetni nacrt zakona je i neracionalan. Krenuvši samo od zgrade tužilaštva Kotor koja je skoro izgrađena i u kojoj su uložena ogromna materijalna sredstva, postavlja se pitanje, ko ima pravo da neplanski troši budžetska sredstva time što će prenositi nadležnost drugom sudu, te zahtijevati nova materijalna ulaganja u drugom gradu ?! To se odnosi na pitanje prostora za više od 17.000 sudskih predmeta, ogroman broj predmeta iz tužilaštva, povećanje broja sudija, službenika, ulaganje ogromnih materijalnih sredstava u novu opremu.... Postavlja se pitanje, kako je to zakonodavac mislio uraditi "bez dodatnih sredstava"...
Pored činjenice da predlagač nije dao ni jedan razlog za izmjenu zakona, jasno je da postoje svi organizacioni, pravosudni, pa zatim i kulturno istorijski i ekonomski razlozi da se takav predlog ne usvoji, jer bi u suprotnom to značilo krajnje organizaciono i kvalitativno nefunkcionisanje sudskih sporova sa jedne strane i devastiranje i ekonomsko uništavanje Kotora sa druge strane, koje traje u kontinuitetu poslednjih decenija. Poznato je da je kotorski sud jedini sud na ovim prostorima od 1921. godine, dok se u to vrijeme plemenski sudilo po drugim krajevima Crne Gore. Upravo ta tradicija je i iznjedrila veliki broj sudija koji su rešavali najkompleksnije sudske sporove .
Premještanje nadležnosti je i nedopustivo za pomorsku tradiciju.
Iz istorije sudstva se jasno može zaključiti da je još od 1420. godine postojala prokura u Kotoru i ne može se ignorisati jaka tradicija pomorkih sudova.
Osim toga, naružili bi se ekonomski, kulturološki i istorijski karakter suda u Kotoru koji je godinama unazad imao sjedište i nadležnost i za građane Budve.
Čini se da se iz dana u dan zaboravlja značaj i veličina Kotora, a da se predmetnim nacrtom Zakona želi ugasiti čuveni kotorski sud, a Kotor dodatno devastirati.
Zbog svega naprijed navedenog, predložene izmjene nacrta Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o sudovima kojim se predlaže da Osnovni sud u Cetinju proširuje svoju nadležnost na teritoriju Opštine Budva za koju je inače nadležan Osnovni sud u Kotoru treba izbrisati (izbaciti) iz nacrta Zakona o izmjenama i dopunama zakona o sudovima.
PREDLOG
Imajući u vidu instrukcije EU, predlažemo da se umjesto teritorijalnog prestrojavanja sudova u interesu zaštite određenih sudova da bi opstali, izvrši racionalizacija na način da se Osnovni sud Cetinje pripoji teritorijalno bližem Osnovnom sudu u Podgorici. Takođe, Osnovni sud u Danilovgradu da se pripoji Osnovnom sudu u Podgorici, kao i drugi manji sudovi koji su ekonomski neisplativi" – navodi se u tekstu koji nam je proslijeđen.