Arhiva

U organizaciji Opštinskog odbora OBNOR-a 1941-1945 Kotor danas u palati Bizanti održana svečana akademija povodom Dana formiranja Prve proleterske narodno-oslobodilačke brigade i Dana Jugoslovenske narodne armije 1941-2017.

Akademiju, koja je bila posvećena i trojici kotorskih narodnih heroja Mašu Brguljanu, Nikoli Đurkoviću i Savu Iliću, otvorio je predsjednik Opštinskog odbora OBNOR-a 1941-1945 Kotor Petar Uljarević, pozdravivši predsjednicu Skupštine opštine Kotor Dragicu Perović, delgaciju Udruženja boraca Tivta, Herceg Novog i Budve, predstavnike Fudbalskog Saveza Južna regija, predstavnike privrede i javnih institucija, predstavnike javnog informisanja, prisutne potomke i poštovaoce boraca i članove Upravnog odbora SUBNOR-a Crne Gore.

Prisutnima se ispred OBNOR-a 1941-1945 Kotor obratio Ljubenko Borović, navodeći da se u sjećanjima naroda i svih sredina najčešće i najviše pamte i obilježavaju događaji iz ratne i borbene prošlosti kada su stradali i ginuli ljudi u borbama za slobodu. Tim događajima, ističe Borović, posvećuje se posebna pažnja, naročito ako su u borbama za oslobođenje mjesta ginuli građani, istaknute ličnosti i borci, čega je bilo u svim periodima, a naročito u XX vijeku u Drugom svjetskom ratu.

"Prošlost se ne zaboravlja. Na njenim vrijednostima se uče mlade generacije, posebno sa stanovišta ljudskosti, dostojanstva, ljudskih vrijednosti i slobode. Patriotizam se ovim diže na najviši nivo" – ističe Borović.{gallery}1aaaobnor22dec17{/gallery}

Organizacija boraca NOR-a 1941-1945g. (OBNOR) – opštinski odbor Kotora, kaže Borović, ulaže izuzetne napore na očuvanju idejnih vrijednosti NOB-a.

"Iako je mali broj živih boraca, a zahvaljujući ne malom broju poštovalaca i vjernih sljedbenika svojih predaka, nastavlja se borba za istinu o NOB-u Jugoslavije. Zato danas posvećujemo ovo vrijeme 22. decembru 1941. godine, danu kada je po odluci Cenrtalnog komiteta KPJ i druga Tita formirana prva regularna jedinica NOVJ, Prva proleterska brigada. Posvećujemo borcima JNA, armije koja je narodu donijela slobodu, a sloboda je plaćena velikim žrtvama uglavnom mladića i djevojaka, kojima je itekako bio drag život, ali je domovina Jugoslavija za njih bila iznad svega" – rekao je Borović, pozvavši prisutne da minutom ćutanja odaju poštu svim poginulim i umrlim borcima NOR-a koji "ostaviše kosti po okupatorskim zatvorima i logorima, kao i žrtvama fašističkog terora i preživjelim borcima koji su u međuvremenu preminuli".
On je istakao da su visoke ocjene o partizanima i NOVJ dali velike vojskovođe i političari Rusije, Amerike i Engleske.

"Prije ravno 76 godina na današnji dan kada se Evropa našla u krvavom obračunu sa Osovinom Berlin-Rim u varošici Rudo-Bosna i Hercegocina je formirana Prva proleterska brigade - NOV sastavljena od boraca Srbije, Crne Gore i Bosne i Hercegovine. Brigada je formirana od dijelova najboljih partizanskih jedinica koju su sačinjavali članovi KPJ i SKOJ-a, radnici, seljaci i studenti, koji su već imali veliko ratno iskustvo, čiji je glavni cilj bio oslobađanje zemlje od okupatora i njihovih slugu, svih vrsta" – kazao je Borović, dodajući da je prvi komandant brigade bio Koča Popović, a politički komesar Filip Kljajić Fića.

Na dan formiranja, ističe Borović, brigade je imala 6 bataljona ( 4 iz Srbije i 2 iz Crne Gore ) ukupne jačine 1200 boraca koja je tokom ratnih dejstava brojčano rasla. Brigada je od 1240 ratnih dana imala 530 većih i manjih borbi, tj. gotovo svaki drugi dan je provela u borbi. Ostali dani su uglavnom provedeni u iscrpljujućim marševima. Prva proleterska brigada na svom putu je prešla više od 20 000 kilometara. Imala je više od 7500 poginulih, ranjenih i nestalih boraca, a izbacila je iz stroja više hiljada neprijateljskih vojnika. Dala je više od 3000 rukovodioca i 83 narodna heroja.
Odmah nakon formiranja brigade, nastavlja Borović, proleteri su se suočili ne samo sa daleko nadmoćnijim neprijateljem, već i sa nezapamćenom zimom, tako da su mnogi u čuvenom Igmanskom maršu platili životom ili dijelovima života. Na svom dugom borbenom putu brigada se popunjanjavala sa ljudstvom iz raznih krajeva zemlje i već u januaru 1942. godine prerasla u Prvu diviziju NOVJ, pa je sa ostalim brigadama i jedinicama učestvovala u svim značajnim borbama NVJ, kao što su : Užice, Kadinjača, Neretva i Sutjeska čime je stvorena velika slobodna teritorija, jedina u poraženoj Evropi. Kako je oslobađala djelove zemlje, stalno je izlazila sve jača a u njenim redovima našli su se borci raznih narodnosti i vjeroispovjesti, čineći primjer na djelu bratstva i jedinstva.

"Dan 22. decembar slavimo kao Dan JNA, koja je narasla sa 1200 boraca, koliko je bilo na formiranju brigade, na 800 000 i predstavljala strah za fašističku vojsku koja je u to vrijeme imala u Jugoslaviji: Njemačke 92 divizije, 20 brigada i 23 puka, kao i 41 divizija Italijanskih i 16 divizija Bugarskih fašista. Ovdje dodajmo još i ne mali broj domaćih saradnika okupatora. Iako je neprijatelj bio nadmoćniji u ljudstvu i naoružanju naša vojska je u toku svih operacija nanijela neprijatelju gubitke ( 44 700 poginulih i preko 500 ranjenih, kao i znatne gubitke u ratnoj tehnici ). U svim fazama NOR-ta, oružanim borbama bio je obuhvaćen veći dio teritorije Jugoslavije, a 1944. godine Jugoslavija je bila jedinstveno ratište, kada su vođene glavne bitke, za oslobođenje Beograda uz pomoć Crvene armije i bitke na Sremskom frontu" – kazao je Borović, ističući doprinos Jugoslovenske vojske u pobjedni nad fašizmom zbog čega joj se, kako kaže, divio cijeli svijet.

"Nažalost i žrtve našeg naroda bile su ogromne – 1 700 000 poginulih, od čega 304 948 pripadnika NOVJ, a ranjeno je više od 420 000 boraca i starješina. U teškim ratnim danima cijela Evropa je bila pokorena, a jedino su postojale slobodne teritorije u Jugoslaviji" – kaže Borović, dodajući da se rat vodio za slobodu i pravednije društvo, zajedničku domovinu Jugoslaviju.

"I danas smo ponosni na te hrabre ljude, borce i heroje. Kao što je bilo moguće da 1914. g. Mišić pobjedi najveću svjetsku silu tog vremena, tako su i borci Proleterske brigade mladi, neopremljeni, nedovoljno naoružani pokazali velikoj Evropi da se za slobodu može izboriti ako se u nju vjeruje. Zato su oni heroji" – istakao je Borović.

Borović je u ime Opštinskog odbora OBNOR-a 1941-1945 Kotor odao priznanje svim borcima očuvanja kulta i moralnih vrlina narodne armije među kojima su: Mato-Mašo Brguljanu, Nikola Aleksije Đurkoviću i Savo Petrov Iliću.

"I danas poslije 106 godina od rođenja, 75 godina od pogibije na Kupresu 1942. godine i 64 godina od proglašenja za narodnog heroja Mata – Maša Brguljana, odajemo priznanje za zasluge ova tri narodna heroja koji u toku NOR-a upališe zublju slobode. Odajemo im priznanje za zasluge i za potrebe gajenja kulta borbenih i moralnih vrlina, i ne samo njih, već i svih partizana naše narodne armije. To je potrebno, kako vrhovni komandant Josip Broz Tito reče, radi odgajanja sve novih i novih boraca, koji na toj borbi treba da se uče i steknu iste takve ososbine kakve su imali naši borci u NOB-u" – istakao je Borović, dodajući da su oni položili svoje živote za slobodu kao najveću svetinju i vrijednost.

"Zato danas kada ih svečano proslavljamo prizivamo ih za tren iz dalekih herojskih sudbina i tišina. Krasila ih je, kao i sve druge heroje, hrabrost u borbi, poslovična odanost partiji i bliskost čovjeku" – kazao je Borović.
Ćlanovi Opštinskog odbora OBNOR-a 1941-1945 Kotor uručili su priznanje njihovom počasnom predsjedniku Luki Stijepoviću, u znak priznanja i zahvalnosti za afirmaciju trajnih vrijednosti NOR-a sloboda i antifašističkih vrijednosti, zbližavanja, prijateljstva među ljudima i narodima.

Na Svečanoj akademiji povodom Dana formiranja Prve proleterske narodno oslobodilačke brigade i Dana Jugoslovenske narodne armije 1941-2017 nastupili su učenike OŠ "Njegoš", "Narodni heroj Savo Ilić" i "Nikola Đurković".