Arhiva

"Dva minuta" - naziv je nove rubrike Radio Kotora koja je na programu svakog ponedjeljka u 9.30 i 15 sati. Ove sedmice se sugrađanima obratio arheolog Jovica Martinović, jedan od najboljih poznavalaca našeg kulturnog nasljeđa.
Drage moje Kotorke i moji Kotorani,
Nadam se da vas još ima ili se nadate vi da ćete to posati, ako bog da. Dobar dan vam, pozdravlja vas Jovica Martinović, kako su ga nazvali oriđinal i špicaškandalo kotorski, glavni i neodgovorni urednik lista Karampana. Međutim, ovoga puta nećemo se baviti šalama već ozbiljnim temama, a jedna od njih bi bila kotorska industrija. Niko mi ne može objasniti jednu stvar... kako to da je u ono nenarodno doba jednoumlja, kako se podrugljivo naziva, sve u Kotoru rabotalo? Rabotala je Jugooceanija, velika, divna, koja je hranila po Kotora i četvrtinu Crne Gore. Rabotale su industrije naše, stara Rivijera još iz dvadesetih godina 20. vijeka braće Vučković i nove fabrike Bokeljka i Livnica. Rabotao je tada i rabota i danas veteran Jugopetrol, ali vrlo lako se može desiti da neko preseli sjedište firme u Podgoricu i da se desi ona situacija koju sam ja u Karampani još 1977. godine okarakterisao puštajući u list i iscrtavši sam karikaturu u kojoj je kolona kamiona išla uz kanice kotorske a na kamionima su bili natpisi, recimo, Simfonijski orkestar, Pozorište, DOZ itd. Zbog te karikature ja sam odgovarao pred partijskom organizacijom grada Kotora i zamalo da nisam bio istjeran sramotno iz partije, zato što sam rekao istinu. Ovoga puta ću reći još jednu kakvu-takvu istinu, a to je da smo u onom periodu obnove poslije zemljotresa 1979. godine uložili grdne narodne i svenarodne pare, pare naroda i narodnosti ondašnje Jugoslavije na koju svi pljuju a kojom se ja lično ponosim.

Tada je stupio na snagu zakon po kome su od 1980. do 1990. godine pristizale u fond solidarnosti sredstva koja su izdavajali svi radnici u ondašnjoj Jugoslaviji. Jedan posto zarade svih radnika, službenika itd. išao je u specijalni fond za obnovu zemljotresom porušenog područja i mi smo na osnovu tih para počeli da obnavljamo ono što je u zemljotresu bilo teško oštećeno i srušeno da bi negdje osamdesetih godina Skupština opštine donijela jednostrani zaključak da se prestane sa obnovom spomenika kulture a da se sve pare za spomenike usmjere za izgradnju industrijske zone i probijanje tunela kroz Vrmac. Naravno, ko se drugi pobunio protiv toga i poslao u mjesto rođenja kompletnu opštinsku vrhušku? To sam bio ja i zbog toga sam maja 1988. godine dao ostavku na mjesto direktora opštinskog Zavoda za zaštitu spomenika. Rekao sam – evo vam ga pa vi upravljajte njime, međutim, našla se zamjena, a pare su išle na laganja u izgradnju hala i kompleksa industrijske zone u kome su bile hale za livnicu, gumaru, Rivijeru. Bila je sagrađena i toplana za koju je devedesetih godina bilo ponuđeno da se pretvori u palionicu smeća, međutim, ni to nije prihvaćeno, a novo rukovodstvo u Opštini to nije htjelo da prihvati. Fabrike su počele da rade na novoj lokaciji, a za njima su ovamo ostale bečaline. Srušena je jedino gumara u potoku kod hotela Slavija, ostale su ruševine industrije ležaja i sramotni skup na divlje useljenih zgrada Rivijere koja strši kao memento, kao opomena narodu što se tada činilo. U industrijskoj zoni je, nakon ludih godina inflacija, blokada, sankcija i sličnog, ostala da radi jedino industrija ležaja i to zahvaljujući tome što su je preuzeli Japanci dok su Rivijera i gumara, industrija gumenih proizvoda koja je snabdijevala gmenim djelovima kompletnu industriju bijele tehnike pokojne Jugoslavije, prestale sa radom. I sada imamo situaciju da hale tih fabrika zvrje prazne. Niko se ne pokreće da te fabrike i hale ne aktivira. U njima se može organizovati neka proizvodnja, ali ništa. Niko ne nudi hale investitorima da unutra uspostave šrafciger industriju, to je najbezbolniji način da se zaposli veliki broj ljudi, i onako nam je pun biro rada visokokvalitetnih stručnjaka... Neka malo sjednu za sto i uzmu šrafciger i sklapaju razne predmete. Nisam ekonomista, nisam privredni stručnjak, ali dajem sugestiju što bi se moglo uraditi. Mislim da bi ta akcija bila više nego korisna za cijelu opštinu koja je u ovoj ekonomskoj krizi već 4-5 godina spala na najniže grane svog postojanja. Ne pretendujem da sam mnogo pametan u ovim ekonomskim problemima, ali pokušao sam da iz mojih starina kojima se bavim cio život izađem i uđem u svakodnevni život, u svakodnevne probleme i muke, da dam sugestiju, a hoće li biti prihvaćena, zavisi od opštinskog rukovodstva. Hvala što ste me sačekali dugo da ovo ispričam, hvala na razumijevanju i molim – u pamet se, a ko činja, biti će najbolji!
Vaš Jovica Martinović
Obraćanje Jovice Martinovića možete čuti na sljedećem linku https://soundcloud.com/radiokotor/dva-minuta-jovice-22septembar-2014.
Narednog ponedjeljka svoja „Dva minuta" imaće filozofkinja Paula Petričević, aktivistkinja "Anime" I kolumnistkinja "Vijesti".