Arhiva

„Dva minuta" – naziv je rubrike Radio Kotora koja je na programu svakog ponedjeljka u 9.30 i u 15 sati. U ponedjeljak se Kotoranima obratio Dragan Đurčić, dugogodišnji sportski i javni radnik i član Srpskog pjevačkog društva „Jedinstvo".

Dobro jutro, dragi moji Kotorani, 

ljubaznošću Radio Kotora danas ću vam govoriti o zgradi muzičke škole u Kotoru. Na zapadnoj strani pjace Svetog Nikole, neposredno uz tu crkvu, stoji velika kamena zgrada na kojoj se može pročitati na platnu bordo boje: „JU ŠKOLA ZA OSNOVNO I SREDNJE MUZIČKO OBRAZOVANJE (grb Crne Gore) CRNA GORA Vida Matijan Kotor". I više niti jedan podatak iz njenog istorijata kao na drugim značajnim objektima u gradu!? Mi koji znamo da je ta cijenjena obrazovna institucija smještena u ovoj zgradi tek prije tridesetak godina, a da je sama zgrada puno puno starija od tri decenije, dužni smo da nešto kažemo o njenom istorijatu. Stvari, u stvari, stoje ovako: 1838. godine, u vremenu Meternihova apsolutizma u Austriji kojoj je Kotor tada pripadao, grupa viđenih kotorskih trgovaca (njih petnaestak), koji su imali monopol na trgovinu sa Crnom Gorom, sagradiše na trgu pravoslavlja (Piaza greca) tu zgradu, nazvaše je SRPSKI PALAC i pokloniše je Pravoslavnoj opštini kotorskoj sa ciljem „okupljanja srpskog življa u Gradu i bavljenja nacionalnom stvari", kako kaže hroničar.

Pored mnoštva pitanja koje bi mogli postaviti, mene najviše intrigira jedno: da li Vi poznajete danas petnaestak dobrostojećih ljudi koji bi sagradili ovoliki palac na polzu Otečestvu? Ja, ne! Kada ga postavim ozbiljnim ljudima, dobijam slične odgovore: prošlo je vrijeme filantropije i zadužbinarstva, drugo je vrijeme, ... Naravno, niko ne kaže koje je to današnje vrijeme! Dakle, od te 1838. godine u prizemlju Srpskog palaca su smještena sve organizacije i društva sa srpskim nacionalnim predznakom – njih desetak. Gornji spratovi su i znajmljivani kao stanovi od čije kirije su ta društva i živjela. Od 1874. do 1934. tu je i sjedište Pravoslavne episkopije bokokotorsko-dubrovačke. Nakon toga, do aprila 1941. sjedište je Sreskog poglavarstva kotorskog. Za vrijeme italijanske aneksije tu su smjestili Kvesturu (do septembra 1943), a nakon toga njemački okupator Žandarmeriju. Poslije oslobođenja, sve do zemljotresa 1979. godine zgrada se koristi za potrebe prvo sreskih, pa onda opštinskih organa uprave. Nakon sanacije, od 1985. godine, u njoj su smještene obje muzičke škole (osnovna i srednja). A što je sa vlasništvom? Od 1838. godine pa do nacionalizacije (1959) Palac je u vlasništvu Srpske pravoslavne crkvene opštine Kotor, koja ubira afit od korisnika prostora.Nakon nacionalizacije je u vlasništvu Države. Naravno, ovdje ne želim da raspravljam o toj temi. O tome će odluku donijeti nadležni organi za restituciju. A što se Muzičke škole tiče, kao institucije, ne mogu davati valjane ocjene, jer za to nemam ni znanja ni zvanja, ali kao građanin i adminstrativac jednog pjevačkog društva, slobodno mogu iznijeti moje mišljenje: da nema te Škole, odnosno njenih kadrova (nastavnika i učenika) ne bi bilo ni muzičkog života u Kotoru na nivou kojeg sada uživamo. Za to im hvala! Kako bih izbjegao pitanja: zbog čega ovo danas izlažem, odmah ću Vam odgovoriti – ovo je uvod za narednu priču (za pet sedmica) o jubileju 175-godišnjice rada i obstojanja Srpskog pjevačkog društva „Jedinstvo (1839) u Kotoru, koje je nastalo u Palacu godinu dana nakon njegovog otvaranja, a čiji ćemo jubilej svečano proslaviti sredinom oktobra ove godine, na korist i u slavu „Jedinstva" i grada.
Srdačno vaš,
Dragan Đurčić
„Dva minuta Dragana" možete čuti na linku https://soundcloud.com/radiokotor/dva-minuta-dragana-01septembar-2014

Narednog ponedjeljka Kotoranima će se obratiti Saša Dender, član Bokeljske mornarice i predsjednik Zajednice Italijana Crne Gore, poznat po svojim prokotorskim zalaganjima na društvenim mrežama.